De eikenprocessierups is deze zomer in grote aantallen aanwezig op eikenbomen. De brandharen van de rupsen kunnen ogen, oren, neus en mond binnendringen en vervelende allergische reacties veroorzaken. Vooral langs wegen en fietspaden zijn veel nesten te zien. In deze blog de antwoorden op de meest gestelde vragen rondom de eikenprocessierups. Het belangrijkste advies: vermijd contact!

Wat is een eikenprocessierups?
De eikenprocessierups is het voorstadium van de eikenprocessievlinder (Thaumetopoea processionea). Deze vlinder zet in het najaar eitjes af tegen de warme zuidkant van zomereiken. Halverweg mei komen de eitjes uit en na enkele vervellingen verschijnen voor het eerst de brandharen op de rug van de rupsen. De rupsen maken een nest wat bestaat uit uitwerpselen, brandharen en spinsels. Dit zijdeachtige nest beweegt letterlijk van de honderden rupsen die hier overdag schuilen om ’s avonds aan de wandel te gaan. Klik op het filmpje om de rupsen te zien bewegen! (gemaakt door vrijwilliger Wim Zoeteman)

Vanwaar de naam, ‘processierups’?
De rupsen maken ’s avonds een treintje dat in een optocht (processie) de eik doorslingert. Daar nemen ze de eikenbladeren te grazen. Ze zouden ook de eikenoptochtrupsen kunnen heten. Of de eikenpolonaiserupsen.

Waarom is de rups gevaarlijk?
De brandharen van 0,2 tot 0,3 mm kunnen bij aanraking je huid irriteren. Maar ze waaien ook met de wind in je ogen, oren, neus, of keel. Hier geven de haren stoffen af die een allergische reactie veroorzaken. Je kunt dan last krijgen van zwellingen, jeuk of ademhalingsproblemen.

Waar kan ik de rups tegenkomen?
Vooral de eiken langs fietspaden en wegen zijn favoriete nestplaatsen. In bossen is het probleem veel minder groot. Dit komt doordat eikenbomen midden in de natuur vaak geholpen worden door natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups, zoals sluipwespen en sluipvliegen. Die zijn veel minder aanwezig buiten de natuurgebieden.

Waarom zie ik ze steeds vaker?
Doordat het steeds warmer wordt in Nederland rukt de eikenprocessievlinder verder op naar het noorden. Voorheen kwam hij vooral in Zuid-Europa voor, maar nu is hij in heel Nederland algemeen. Dit jaar zijn er grote aantallen nesten te zien. Waarom? In het najaar van 2016 zijn uitzonderlijk veel vlinders geteld. En veel vlinders betekent vaak veel rupsen. Daar komt bij dat juni zeer warm en droog is geweest. De rupsen zijn dan geneigd lager op de stam (waar het koeler is) nesten te bouwen. Je ziet ze op dit moment dus beter zitten. En het zijn er heel veel.

Waar moet ik op letten?
Vermijd contact. Ga geen broodje kaas eten onder een boom waar een nest in zit. Loop niet onder de nesten door en raak de rupsen, nesten en bomen niet aan. Dit advies geldt ook voor je hond. Honden hebben ook last van de brandharen. Bovendien slepen ze deze makkelijk mee naar binnen via hun vacht.

Wat als ik nu toch onder de brandharen zit?
Ga niet zitten krabben als je jeuk hebt. Strip de huid met plakband om de brandharen er vanaf te trekken. Was kleding zo mogelijk op 60 graden. De meeste klachten verdwijnen binnen twee weken, maar het is verstandig bij ernstige klachten contact op te nemen met de huisarts.

Wat doet Staatsbosbeheer?
Wij informeren het publiek actief over de risico’s. Als het nodig is sluiten we wegen en paden af, maar dit gebeurt alleen in uitzonderlijke situaties. Dit geldt ook voor bestrijding. We bestrijden liever niet omdat dit nadelige effecten kan hebben op andere (insecten)soorten.