Het beekdallandschap in Westerwolde kenmerkt zich door de laaggelegen beek de Ruiten Aa omgeven door hogere zandgronden. Op de koppen van deze hogere zandgronden (essen) vond van oudsher akkerbouw plaats. Sommige essen in Westerwolde zijn goed zichtbaar in het landschap en worden ook zo gebruikt zoals men dat vroeger deed. Denk bijvoorbeeld aan de Westeresch in Veele. Andere essen zijn minder goed zichtbaar of worden op een andere manier beheerd.

Bij Sellingen en Ter Borg liggen ook essen. We hebben daar o.a. de Westelijke es en de Oostelijke es. Deze essen beheerden we de afgelopen 20 jaar als droog schraalland; open, droge, kruidenrijke en laagproductieve graslanden. Op deze essen hebben we een kwaliteitsbeoordeling uitgevoerd. Daaruit kwam onder andere naar voren dat er voor een goede ontwikkeling tot droog schraalland teveel fosfaat in de bodem zit. Het ‘ideale plaatje’ van droog schaalland is hierdoor slecht haalbaar.

Inrichting- en beheerplan

Wat ook uit de kwaliteitsbeoordeling kwam is dat de biodiversiteit op deze essen kan worden versterkt door het droge schraalland af te wisselen met graanakkers. Om de beoordeling van het kwaliteitsonderzoek om te zetten in een inrichting- en beheerplan vroegen we de werkgroep landschapsconvenant om advies. Dat hebben zij ons gegeven met als resultaat dat deze twee essen vanaf heden er anders uit zien dan u gewend bent.

Historische perceelsindeling

Bij de inrichting van de essen is rekening gehouden met de historische perceelsindeling. Aan de hand van oude kaarten zijn de akkers nu opnieuw ingericht. Deze nieuwe inrichting werd de afgelopen weken zichtbaar op beide essen. Grasland en akkerland wisselen elkaar af. De bodem van de akkers is klaargemaakt om ingezaaid te worden. Als de weersomstandigheden gunstig zijn worden de akkers volgende week ingezaaid met haver, zomergerst en boekweit. In het najaar wordt er op een gedeelte van deze akkers winterrogge gezaaid. Het zijn allemaal gewassen die thuishoren op die droge, arme zandkoppen van Westerwolde. Omdat de essen de laatste jaren verschraald zijn (het gras is gemaaid en afgevoerd), en er geen mest op is aangebracht, verwachten we ook geen hoge opbrengst van de gewassen. Voor de natuur is dat mooi, want dat betekent dat er meer licht op de bodem komt en er plek is voor typische akkerflora om te groeien.

Zaadbank akkerflora

Omdat er vroeger wel akkerbouw plaatsvond op deze essen, verwachten we dat er in de bodem nog een zaadbank aanwezig is van akkerflora die thuishoort op deze droge zandgronden. Verschillende soorten ereprijs, veelkleurig vergeet-me-nietje en akkerviooltje zijn een paar voorbeelden. Komend jaar gaan we goed in de gaten houden welke soorten uit zichzelf terugkeren op deze akkers. Akkers worden altijd door mensen bewerkt, ook vroeger vond er zaadverspreiding van akkerflora plaats door machines, schapen en mest. Mochten de soorten die hier wel thuishoren niet uit zichzelf terug komen, dan gaan we die soorten een handje helpen.

Kleine parelmoervlinder

Er lijkt een nieuwe vlindersoort zich te hebben gevestigd in Westerwolde, namelijk de kleine parelmoervlinder. De waardplant van deze vlinder (de plant waar deze vlinder haar eitjes op afzet), zijn verschillende soorten violen waaronder het akkerviooltje. Deze vlinder doet hopelijk haar voordeel bij de nieuwe inrichting.

Benieuwd geworden naar de essen? Het boswachterspad Holle Beetse Vennekampen komt zowel langs de Westelijke als de Oostelijke es.

Veel wandelplezier! Laat u het me weten als u de kleine parelmoervlinder heeft gespot?

Boswachter Jelka