www.boswachtersblog.nl/ Oostvaardersplassen

De waarde van het begraasde gebied

20 april 2016 Boswachter Hans Breeveld in Oostvaardersplassen
kiekendief in de Oostvaardersplassen

Er is, en er wordt veel over de Oostvaardersplassen gesproken en geschreven. Ik denk dat er (bijna) geen natuurgebied in ons land is dat zo intensief wordt gevolgd, en waar zoveel wordt gemonitord. De focus van de aandacht ligt vaak op de runderen, edelherten en de wilde paarden. De waarde die het begraasde deel heeft voor het gebied wordt vaak over het hoofd gezien.  Iets wat veel mensen niet beseffen, is dat in het verleden duidelijk een keuze is gemaakt om langs het moerasgebied, wat van groot belang is als broedgebied voor vogels als kiekendief, roerdomp en lepelaar een foerageergebied aan te leggen voor trekvogels, roofvogels en overwinterende vogels. Juist dit soort vogels is gebonden aan natte, voedselrijke en open gebieden. Ook de overzomerende grauwe ganzen moeten hier, voor de rui, terecht kunnen om te foerageren. Als zij dat niet zouden kunnen zou het moeras uiteindelijk dichtgroeien en de waarden die het moeras heeft zou in gevaar komen.

Om deze functie te geven aan dit deel van het gebied is openheid noodzakelijk, nog sterker, van levensbelang. Dankzij de begrazing met runderen, paarden en de edelherten lukt dit uitstekend. Vaak zien we wel de grote groepen brandganzen die zich hier in de winter met tienduizenden tegelijk ophouden. We vergeten dan al snel dat dit een vogel is die vanuit het hoge Siberië hier heen komt om te overwinteren. En, o ja, voor ik het vergeet, voor de Oostvaardersplassen is het een Natura 2000-soort. Maar wat te denken van de tienduizenden goudplevieren die hier in het najaar langskomen, en zich tegoed doen aan het voedsel dat dankzij het rijke bodemleven  en  de uitwerpselen van de grazers dat ruimschoots voorhanden is? Of de gigantische aantallen kieviten, die hier in wolken opstijgen tijdens hun winterverblijf hier. Maar ook de raaf die zich hier in de winter weer laat zien met soms wel 50 stuks. Deze vogel is in de jaren ’50 weer in Nederland teruggebracht omdat hij uitgestorven was. Dit lijstje is verre van compleet, maar toch.

Zo kan ik nog wel even door gaan, maar dat zal ik niet doen. Het is mijn bedoeling om in de komende tijd juist zoveel mogelijk ook deze unieke kant van de Oostvaardersplassen te belichten. Ik  hoop dat dan duidelijk wordt, dat juist deze grazige, open en natte vlaktes essentieel zijn voor veel vogelsoorten. Hetzij op de trek, hetzij voor de rui, hetzij voor de overwintering. De rapportages die mijn collega Henk Hupkes produceert, en die ik hier zoveel mogelijk zal plaatsen, illustreren dit wellicht nog beter, dus blijf ons volgen.

Hans Breeveld, boswachter van Staatsbosbeheer in de Oostvaardersplassen
Boswachter Hans Breeveld
reageren

geef een reactie

  • Erica Hennekes
    22 april 2016 om 21:08

    Het zgn droge deel van de Oostvaardersplassen is veranderd van een bijzonder rijk broedvogelgebied in een kaalgevreten vlakte. Wanneer je het rapport van een gerenommeerde onafhankelijke instantie erop naslaat, (Sovon Broedvogelrapport Oostvaardersplassen) kom je tot de volgende bevindingen Betr. ganzen. In 2012 waren er nauwelijks nog goed beschutte broedplekken aanwezig en hoewel de grazers de ganzen dus faciliteren wat betreft fourageergelegenheid, geldt waarschijnlijk het tegenovergestelde voor nestgelegenheid.
    Grazers vernielen broedgelegenheid voor tal van vogelsoorten.
    Discussie pag 121 Broedvogeldichtheid is een factor 21 lager dan in vlierstruweel v. Ooievaarsplas.
    Sinds 1997 is de broedvogelbevolking van de buitenkaadse OVP in numeriek opzicht bij benadering een factor 10-20 afgenomen, lokaal op Stort tot meer dan een factor 100.

    Er wordt beweert dat het droge deel zo gunstig is voor de Natura2000 soorten, die in het moeras broeden, maar als je het laatste jaarrapport erop naslaat, waar u zelf ook aan meegewerkt hebt, kom je tot de conclusie dat het dramatisch slecht gaat met deze soorten. Het beheer van de grazers op deze manier heeft dus geen enkel gunstig effect voor de vogelpopulatie. Het is volkomen zinloos dat elke winter +/- 1500 dieren verhongeren. Bij de AWD is inmiddels gelukkig het kwartje gevallen, nu is de OVP nog het enige gebied waar de aantallen grazers door de honger (oftewel voedselaanbod) gereguleerd wordt.
    In tal van natuurgebieden worden grazers ingezet voor “meer openheid” waarbij de aantallen op het niveau gehandhaafd worden wat het beste is voor de bio-div en vogelpopulatie. Zie geen enkel argument om op deze heilloze weg door te gaan.

  • N.Dijkshoorn
    20 april 2016 om 11:27

    Beste Hans,
    Het doet me goed te lezen, dat je de komende tijd extra aandacht gaat besteden aan de unieke aspecten van de Oostvaardersplassen. Ik ben daar blij mee,want ik ben van mening dat die de afgelopen tijd wat onderbelicht zijn geweest op je site. En dan doel ik niet zo zeer op de grote grazers, maar op de vogels van de Oostvaardersplassen.
    Ik hoop, dat je dan niet alleen aandacht gaat besteden aan het droge gedeelte, maar zeker
    ook over het moerasgedeelte. Want daarvoor zijn de Oostvaardersplassen destijds als natuurterrein aangewezen.

    Staatsbosbeheer heeft de afgelopen jaren weinig informatie wereldkundig gemaakt van de actuele ontwikkelingen in de vogelstand. Een gemiste kans.
    Ik heb in het begin van de winter genoten van de vele duizenden ganzen, eenden, plevieren enz. op de plasdras-staande graskavels tegenover de observatiehut De Zeearend. Door de sluiting van de Driehoek half januari -ten behoeve van de rust van de grote grazers- was deze hut de afgelopen maanden niet toegankelijk, maar vanaf de kade van de Keersluisplas en vanuit de observatiehut in de aalscholverkolonie kon wel van deze vogelrijkdom worden genoten. Deze mogelijkheid is door jullie weinig gepromoot.
    Binnenkort zal de openstelling weer veranderen.Dan zal de aalscholverkolonie alleen in excursieverband bereikbaar zijn en zijn de Driehoek/De Zeearend wel weer toegankelijk voor bezoekers. Voor de geïnteresseerden is het fijn enige tijd voor het ingaan van de wijzigingen te vernemen welke gebieden opengesteld/afgesloten worden.
    Het zuidelijk deel van het Oostvaardersbos is enkele dagen geleden weer opengesteld voor bezoekers. Wanneer volgen Kotterbos west en het Oostvaardersbos tussen uitkijkpunt Jan van den Boschpad en Oostvaardersdijk? Interessante informatie de bezoekers van deze site.

    En hoe staat het met de zeearend, grote zilverreiger, aalscholver, lepelaar, roerdomp, kiekendief enz. Er is zo veel te vermelden over dit prachtig natuurgebied. Soms ook minder positieve ontwikkelingen. Niet leuk te melden, maar hou die niet angstvallig buiten de publiciteit.

    En ja, over de grote grazers zullen wij van mening blijven verschillen.Je schrijft, dat ze nodig zijn om de openheid van het droge gedeelte te behouden. Klopt, maar zo veel herten, koeien en paarden zijn zeker niet nodig om de openheid te behouden. Door de vele grote grazers heeft het droge gedeelte veel van zijn natuurwaarde verloren. Minder grote grazer is beter voor het gebied en daarmee kan ook bereikt worden dat deze dieren ook in de winter betere leefomstandigheden hebben.
    vr.gr.
    Nico

  • ballade2014
    20 april 2016 om 10:29

    De Oost-Vaarders-Plassen zijn schitterend. We hebben dat via de camera gezien bij volgdevos.nl, namelijk al de dieren die aan onze ogen voorbij trokken, onder andere de paarden, runderen, edelherten, ganzen en het zien van de vogels zoals de reiger, geelgors, de bruine kiekendief en het geluid van de koekoek. Het is een prachtig natuurgebied zoals ook op bovenstaande foto te zien is.
    Hartelijk dank hiervoor!
    Lies Kassies

  • Peregrine falcons, other birds in Oostvaardersplassen national park | Dear Kitty. Some blog
    20 april 2016 om 10:05

    […] Grazing in Oostvaardersplassen: here. […]

  • Gerard Versteeg
    20 april 2016 om 10:02

    Ik wil U vanuit Australie hartelijk bedanken voor de berichten die ik op deze manier van U betreffende dit prachtige natuurgebied mag ontvangen.
    Met veel dank
    Gerard Versteeg

i

Mis geen enkel bericht van dit boswachtersblog