Zoals de meeste lezers al wel weten planten wij in de gebieden van de Oostvaardersplassen, veel bomen. Het gaat om duizenden bomen in de vorm van ‘bosplantsoen’. Maar wat is dat nou eigenlijk, bosplantsoen, en hoe gaat dat planten in zijn werk?

Bosplantsoen

Als we het hebben over bosplantsoen, dan hebben we het over één tot driejarige bomen en struiken. Deze bomen en struiken worden door boomkwekers opgekweekt van zaad totdat ze één, twee of drie jaar oud zijn, dan zijn ze klaar om geplant te worden als boom. Het zaad komt van bomen en struiken uit onze eigen gebieden. Voordat dit zaad uitgroeit tot een grote boom of volwassen struik heeft het een lange weg afgelegd.

Genenbank

Sinds 2006 heeft Staatsbosbeheer een ‘genenbank’ in de boswachterij Roggebotzand. Daar worden oorspronkelijke autochtone, dat wil zeggen, oer-Nederlandse bomen en struiken verzameld. Dit heeft het doel om het genetisch erfgoed van autochtone bomen en struiken te behouden.

Doordat wij als mensen overal ingrijpen in de natuur raken oorspronkelijk plantenpopulaties versnipperd en kunnen solitaire bomen elkaar nauwelijks meer vinden om genetisch materiaal uit te wisselen. Deze solitaire bomen zijn op langere termijn niet in staat om zelf te overleven. Door de bomen bijeen te brengen in de genenbank vindt natuurlijke bestuiving plaats, waardoor vruchten en zaden zich ontwikkelen.

Kwekerijen

De zaden die voortkomen uit de genenbank gaan naar kwekerijen elders, die de zaden opkweken tot plantmateriaal, dit wordt bosplantsoen genoemd en kan geplant worden. Zo kan het oorspronkelijke genetisch materiaal in de natuur weer tot levensvatbare populaties uitgroeien en behouden en versterken we bestaande natuur. Afhankelijk van de soort boom of struik is de lengte het bosplantsoen tussen de 40 en 150 cm. De levensvatbaarheid van een boompje is groot wanneer het plantsoen een compact en fijn wortelstelsel heeft.

Multifunctioneel bos

Er worden voornamelijk jonge bomen en struiken geplant. Per hectare worden er meestal 4000 bomen geplant. Dat is veel, maar nodig om in de toekomst bos te krijgen. Bomen hebben elkaar  hard nodig. Door de dichte stand ontstaat een bosklimaat met een hogere luchtvochtigheid en een constante temperatuur. De bomen geven elkaar schaduw en groeien daardoor recht. Een mooie start van een nieuw stuk bos zou je kunnen zeggen.

Er komt een moment dat er bomen uit het bos gehaald moet worden. Dat klinkt niet logisch, maar dat is het wel. Door de dichte stand van zo’n bos blijven de kronen van bomen klein en de stammen dun. Ze worden dan niet groot, dik en sterk, wat we juist willen. We zien als bezoeker graag dikke en sterke bomen, maar willen op een gegeven moment mooi hout uit het bos halen om duurzame producten van te kunnen maken. Denk eens aan de producten van hout die u thuis heeft. De schutting in de tuin, de voordeur, het prachtige eiken vloertje in de hal en dan niet te vergeten het bed, bank en eettafel of de keukenkastjes, maar ook de draagbalken en muurplaten in het huis.

Anderzijds is de ecologische waarde van bos ontzettend belangrijk. We streven naar een toekomst met meer biodiversiteit en een vitaler, veerkrachtiger bos. Bos dat al die functies moet vervullen noemen we ‘multifunctioneel bos’. Denk bij veerkracht aan een diversiteit van boomsoorten, een goede waterbalans, biologische bodemactiviteit en de kringloop van voedingsstoffen, maar ook stormvastheid, zodat een deel van een bosvak met bomen niet zomaar omwaait.

FSC

De bossen waaruit wordt geoogst zijn duurzaam en verantwoord beheerd. Staatsbosbeheer is daarom aangesloten bij het Forest Stewardship Council ook wel bekend als het FSC keurmerk en controleren op het verantwoord beheer. FSC spreekt van verantwoord beheer, wanneer er rekening wordt gehouden met de ecologische, sociale en economische aspecten die bij het bos- en natuurbeheer horen. Het systeem van FSC zorgt ervoor dat de bossen op onze wereld door middel van verantwoord bosbeheer behouden blijft, mits we als consument wel FSC-hout kopen.

Bosbeheer 

Bos heeft dus meerdere belangen voor mens en natuur. Beheer en onderhoud zijn nodig om voor de volgende generaties in de toekomst bos te behouden, dat al zijn functies kan vervullen. Dat lukt het beste met een gezond, vitaal en toekomstbestendig bos!