Foto: kissmyarts

Veel mensen zoeken de natuur op om even te kunnen ontspannen. Genieten van rust en stilte zijn levensbehoeften die we allemaal wel eens nodig hebben. Maar voor sommige mensen is natuur ook inspirerend en motiveert het hun om zelf een bijdrage te willen leveren aan het behoud hiervan. Gijsbert Smit, kunstenaar en “parttime terreinbeheerder’ vindt op Nieuw Fort Sint Andries zijn inspiratie….

Fort

“Het Nieuw Fort st Andries, gelegen in de Bommelerwaard vlak bij Heerewaarden, is niet zo “nieuw” meer. Integendeel, het fort verving 200 jaar geleden al een veel ouder fort. Een fort wat toen al 400 jaar lang de Waal beschermde op een zeer kwetsbare en doorwaadbare plaats. Nieuw fort Sint Andries ligt dan ook op een oude strategische plek met een rijke historie.

Hoewel de historie natuurlijk zeer interessant is, wil ik in dit stuk eigenlijk graag meer vertellen over de huidige situatie. Nadat het fort zijn militaire functie verloor eind jaren zestig, werd het aan zijn lot overgelaten en nam de natuur bezit van het geheel. Slechts een paar stuks jongvee van de plaatselijke boer hielden het in de jaren daarna wat open.”

Plekje voor de natuur

“Gaandeweg de laatste 20 jaar heeft een vrijwilliger de keldergewelven vrij gegraven. Bovenop de gewelven en rondom groeien nu ongeveer 107 plantensoorten. Sommige van het soort wat je normaal in de bv de Franse Elzas ziet en veel soorten uit het stroomgebied rond grote rivieren. Soorten als het grasklokje, de agrimonie, marjolein, geraniumsoorten en karweivarkenskervel vinden er weer een plekje. Dit jaar groeit op de zonnige hellingen de wolfsmelk voor het eerst en zien we grotere hoeveelheden pinksterbloemen.

In de gracht rondom de resten van het fort heeft de kamsalamander een perfect voortplantingsgebied en op de rondgelegen beschermende wal groeien bomen, struiken en struiken die weer een perfecte huisvesting zijn voor vogels en zoogdiertjes. Wat het gebied een extra dimensie geeft is dat ten tijde van de laatste dagen van de tweede wereldoorlog, er een aantal jonge Engelse soldaten zijn gedood. Van twee jongens zijn de lichamen nooit gevonden. Ergens hebben zij een laatste rustplaats in dit gebiedje en met dat gevoel betreed ik ook altijd het terrein.”

Behoud

“In al die jaren is het fort een oase van rust en warmte geworden en bijna iedere kent het. Binnenkort komt het ROC uit Geldermalsen en zij gaan aan de slag om sommige vormen van verval te herstellen. Ik als buurtbewoner werk met veel enthousiasme aan het herstel van de vegetatie. Een vegetatie die vroeger heel gewoon was in het hele gebied van Zaltbommel tot Nijmegen. En het lukt! Ieder jaar dringen we de ruigte iets verder terug en zie je steeds meer oorspronkelijke planten verschijnen.

Juist omdat het gebied zo kansrijk is en die oude natuur zo krachtig, is mijn inspanning echt bevredigend. Samen met de medewerkers van de gemeente Maasdriel en Staatsbosbeheer houden we het fort en zijn omgeving op orde. Ik hoop dat iedereen die deze plek bezoekt kan voelen en zien hoe bijzonder dit gebiedje is…”

Gijsbert Smit