Opnieuw slaat de letterzetter toe in de sparren. Staatsbosbeheer start daarom in januari 2021 met calamiteitenkap in het Groesbeekse Bos. In totaal zal op een oppervlak van ruim 3 hectare fijnspar en sitkaspar gekapt worden. In de winter van 2021 worden nieuwe bomen aangeplant voor een toekomstbestendig bos. Tijdens de werkzaamheden kan het wat modderig zijn, maar blijft het bos toegankelijk voor publiek.

De Letterzetter

Op de But in het Groesbeekse bos zijn grote aantallen fijnspar en sitkaspar aangetast door de letterzetter. Deze kever tast de boom aan door gangen te vreten in de bast. Hierdoor worden de sapstromen van de boom onderbroken, de boom kan minder water vanuit de grond naar de rest van de boom vervoeren. Normaal gesproken kan de fijnspar prima weerstand bieden tegen de letterzetter door het aanmaken van hars. Maar door klimaatverandering en dus droogte en hitte, krijgt de boom al minder water en wordt hij zwakker. De letterzetter kan toeslaan, de boom krijgt nog minder water en gaat uiteindelijk dood. Tegen deze kever valt weinig te doen, hij vermenigvuldigt zich razendsnel.

Vanuit één gezonde boom kan deze kever zich binnen een jaar verplaatsen naar wel 400 andere bomen. Je kan een fijnspar of sitkaspar waarin de letterzetter zit goed herkennen aan de gaatjes in de bast, slechte of verkleurde kroon en in het ergste geval is alle schors er vanaf gevallen.
De letterzetter is geen vreemde in een sparrenbos, sterker nog het diertje hoort hier thuis. Maar bij de opmars van kevertjes duidt het erop dat klimaatverandering de hoofdrol speelt. Opwarming en droogte zijn de achterliggende oorzaken van de massale bomensterfte door bastkevers.

De Werkzaamheden

In het Groesbeekse bos van meer dan 900 hectare groot is dit jaar een oppervlak van ruim 3 hectare ernstig aangetast door de letterzetter. Deze hectares liggen in een deel van het bos waar eigenlijk pas eind 2021 hout zou worden geoogst. Door onverwacht snelle verslechtering van de bomen is besloten nog deze winter in te grijpen. Als de bomen blijven staan zullen nog veel meer bomen worden aangetast door de letterzetter en uiteindelijk doodgaan. Er blijft om deze reden ook geen dik hout achter in het bos behalve takken dunner dan 15 cm want daar zit kever niet in.
Daarbij staan de aangetaste bomen in een drukbezocht gebied met verscheidene vormen van recreatief gebruik. De snelle achteruitgang van deze bomen zorgt voor een verhoogd gevaar bij aangrenzende paden.

Er is sprake van een flinke ingreep. Loofbomen en een aantal grote gezonde naaldbomen zullen blijven staan. Desalniettemin ontstaan er grotere open plekken. In de winter van 2021 zullen deze open plekken worden ingeplant. Lees hierover verderop in deze blog meer.

Tijdens de werkzaamheden kunnen de paden modderig zijn of tijdelijk worden afgesloten. Na afronding worden deze hersteld.

Duurzaamheid

Door de bomen nu te kappen krijgt het hout een duurzamere toepassing. Zo kan het verwerkt worden als kisthout of OSB-plaat. Door hout op deze manier te verwerken krijgt het ‘een tweede leven’ en houdt het langer CO2 vast. In theorie zouden de bomen een jaar langer kunnen blijven staan, maar dan wordt de kans steeds kleiner dat het hout op een duurzame manier kan worden verwerkt. De bomen worden alsmaar verder aangetast en gaan uiteindelijk in rap tempo dood waardoor het hout vaak alleen nog maar kan worden gebruikt als vezelhout.

Les voor de toekomst

Dat veel naaldbossen in Nederland nu kwetsbaar zijn voor de letterzetter en bastkeversoorten is een les voor de toekomst. In het verleden werden er op grote schaal monoculturen aangeplant. Hierbij gaat om vele hectares met vaak maar één boomsoort. Mocht er een ziekte komen in deze soort dan had dit vaak grote gevolgen voor het hele bos.
Bij het aan- of herplanten van bos kiezen we in het bosbeheer om boomsoorten te mengen om zo de weerstand te vergroten. In het najaar van 2021 worden op de open plekken nieuwe bomen aangeplant. Bij het selecteren van geschikte soorten wordt gekeken naar een goede, veerkrachtige menging. In het Groesbeekse bos wordt onder andere gekozen voor soorten als esdoor, eik, beuk, douglas, hier en daar een zoete kerst en linde. Door deze bomen aan te planten krijgen we naast meer variatie en verjonging in het bos ook een bos wat tegen een stootje kan.

Meer informatie

Kijk voor meer informatie op www.staatsbosbeheer.nl/bosenhout,
of neem contact op via;
T: 024-6221767
E: rijkvannijmegen@staatsbosbeheer.nl