De laatste tijd hebben we veel bericht over het mensenvuil dat op de stranden aanspoelt en het gevoel van machteloosheid dat ons soms overvalt bij het zien van zoveel onnatuurlijke troep. Maar op het strand zijn ook allerlei mooie dingen te vinden. En eigenlijk is dát onze grootste liefhebberij, natuurjutten. Het strand ligt vol verhalen.

De meeste klassieke strandschatten zijn natuurlijk de schelpen. Op het strand en iets hogerop richting het duin, liggen er duizenden. Het meest in het oog springend zijn de strandgaper en de Amerikaanse zwaardschede. Maar als je in de vloedlijn door je knieën gaat en daar een handje schelpengruis pakt, blijkt dat er alweer een wereld is waar je meestal gewoon aan voorbij loopt. Dat gruis blijkt niet alleen te bestaan uit kleine schelpfragmenten, maar er zitten ook tientallen horentjes zoals wadslakjes in, fragmentjes van het kalkskelet van de de gewone zeeappel (een zee-egelsoort) en piepkleine kokkeltjes.

Maar eerlijk is eerlijk, ons hart gaat vooral sneller kloppen als er een schelp op de radar verschijnt die wat zeldzamer is. Een noordkromp bijvoorbeeld, een grote stevige schelp van een weekdier dat honderden jaren oud kan worden. En we kijken al maanden uit naar een noordhoren, een soort die nauw verwant is aan de vrij algemene wulk, maar er net even anders uitziet. Ook bij het vinden van een otterschelp maakt ons hart altijd een sprongetje. Ze zijn niet echt zeldzaam en lijken nogal op een strandgaper, maar de vaak wat donkerder kleur ‘verraad’ ze. Het slotje, de plek waar beide schelphelften aan elkaar vastzitten, is ook niet horizontaal zoals bij de strandgaper maar verticaal. Blijkbaar voelt zo’n uitzondering in een woud van strandgapers toch als een échte schat.

Eikapsel

Een andere begerenswaardige strandschat is het eikapsel van een rog. Roggen zijn prachtige, vaak wat ruitvormig gevormde vissen met een lange staart. De meeste roggensoorten zijn helaas nogal schaars geworden en daarmee wordt het vinden van zo’n eikapsel ook steeds lastiger. Het vrouwtje haakt enkele tientallen van die eikapsels met daarin telkens één embryo in het voorjaar aan de bodem vast en na een aantal maanden verlaten de jonge roggen de kapsels, die vervolgens op het strand kunnen aanspoelen. Wij vonden tijdens ons verblijf de eikapsels van de stekelrog, blonde rog, gevlekte rog en grootoogrog. Die laatste drie soorten zijn voor de Nederlandse kust zeldzaam en daarmee kun je zo’n aangespoeld eikapsel ook als een échte strandschat beschouwen. De Stichting Anemoon heeft trouwens een mooi overzicht gemaakt van eikapsels van roggen en haaien. Je vindt het hier.

Ook aan de kust vergaan dode dieren vrij snel en in no time resteert van een lijf met veren of haren niets anders dan de schedel of een paar botten. Zelfs van een zeehond is soms na een paar dagen bijna niets over. We hebben al een paar puntgave schedels gevonden, waarvan eentje door een woeste najaarszee honderden meters eilandinwaarts op een zandvlakte was achter gelaten. Een macaber beeld en door de zinderende hitte die dag kreeg je het idee dat de zeehond in de woestijn aan zijn eind was gekomen.

Braakballen van een slechtvalk

Tot slot hebben we hier nog te maken met een vogelsoort die heel wat strandschatten produceert: de slechtvalk. Ze hebben hier op het randje van duin en strand gebroed in een nest op de grond. Nou ja nest, het was niet meer dan een ondiep kuiltje in het zand. De beschutting bestond uit een paar ijle sprieten helmen. Ze gebruiken de palen met gebiedsborden hier als uitzichtpunt. En daaronder liggen dan vaak weer braakballen met allerlei kleine veertjes waarvan de oorspronkelijke eigenaar niet altijd even makkelijk te herleiden is.

Vorige week zijn de jongen van het oostelijke paar uitgevlogen en omdat we graag wilden weten wat die slechtvalken zoal eten, was het een goed moment om te kijken wat pa en moe voor prooien hebben aangesleept voor hun twee jongen. We vonden de resten van onder meer duiven (houtduif, postduif en Turkse tortel), een steenloper, een jonge meeuw, een ekster en ook een appelvink … We konden ons niet aan de gedachte onttrekken dat we de veren in hand hadden van de appelvink die eind mei nog bij ons op de drinkbak zat. En ja, als je wilt oversteken naar Borkum of de vaste wal, moet je langs de slechtvalken. Maar een appelvink, dat is toch een prooi van niks voor een slechtvalk. Dat valt meer in de categorie uitzonderlijk mooie snacks.

Aaldrik Pot & Nicolette Branderhorst
Vogelwachters Rottumerplaat 2019