Tijdens een bijeenkomst over duurzame ontwikkelingen op Texel hoorde Staatsbosbeheer dat er door het Ziltproefbedrijf gezocht werd naar een locatie om een praktijkproef met binnendijkse kokkelteelt te realiseren. Meromar Seafoods BV wilde uit laten zoeken of dit mogelijk is buiten de Waddenzee kokkels te kweken. De Provincies Nood-Holland en Friesland zien hierin een kans in voor landbouwgronden die in de toekomst te zout worden voor de daar nu uitgevoerde landbouw. Het onderzoek past ook binnen het beleid van de gemeente Texel om werkgelegenheid in de onderzoeksector te bevorderen. Staatsbosbeheer wil in Polder Wassenaar de door de zoute kwel aanwezige zilte natuurwaarden versterken, maar heeft nu geen capaciteit en middelen om dit te realiseren.

Zilte Denkoefening in Polder Wassenaar
Deskundigen van Staatsbosbeheer en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier gaan onder leiding van ingenieursbureau RoyalHaskoningDHV een plan maken voor de toekomstige natuurinrichting van Polder Wassenaar. Het is een denkoefening, in de vorm van een ontwerpatelier. Zijn de resultaten kansrijk, dan volgen de normale vergunningprocedures met de bijbehorende inspraakprocessen. Maar zover is het nog niet.

Wat zoeken we uit?
De zuidpunt van de polder is sterk brak, door water dat onder de oude dijk die voor de zeewering ligt door kwelt. Dit geeft veilige kansen voor strandbroeders zoals sterns en bontbekplevier, zeker omdat goed viswater voor de sterns vlakbij aanwezig is. Door de unieke ligging van de brakke zuidpunt vlak bij voedselrijk zeewater, ontstond het volgende idee: kun je de uiteindelijke natuurinrichting realiseren door er tijdelijk een experiment met zilte teelt te laten plaatsvinden? Binnendijkse kokkelteelt met gebruikmaking van natuurlijke eb/vloed, als voorloper van natuurinrichting met gebruik van de zoute kwel. Na de proefperiode wordt de zuidoostpunt definitief als brakke natuur opgeleverd. Vanwege de kleine oppervlakte vindt Staatsbosbeheer het niet zinvol om te onderzoeken of het poldertje een soort slufter kan worden met openverbinding naar de Waddenzee. De investering om dit te realiseren en te verwachten onderhoudskosten, met bijvoorbeeld het behoud van de Vlielandboulevard als weg, wegen niet op tegen de mogelijk te realiseren extra natuurwaarden. Door de steeds betere dijken en sluizen en inpolderingen in het verleden is er veel minder brakke natuur dan in onze delta logisch is, alle reden om te kijken of daar iets van hersteld kan worden.

Dus de uitdaging is: ontwerp brakke natuur, met als tussenstap een paar jaar experimenteren met binnendijkse kokkelteelt, zodanig dat aan het eind van het experiment met weinig moeite het gebied een brak natuurgebied wordt. Ontwerp slim met de beschikbare grond en het water. En wie weet is er nog iets te combineren met de dijkversterking van de binnenliggende deltadijk.

Geen extra kokkelwinning voor de proef
Voor de kokkelproef spelen vragen zoals: hoe haal je vers zeewater zonder pompenergie binnendijks? Hoeveel verversing is nodig, wat doet het slib? De te gebruiken kokkels zijn afkomstig uit de Waddenzee. Het is een reststroom van kleine kokkels, die nu via de handkokkelaars worden aangevoerd, maar niet groot genoeg zijn voor de consumptiemarkt. Kun je die reststroom alsnog benutten door ze binnendijks op te kweken en te oogsten op een geschikt moment om ze af te zetten? Willen kokkels daar groeien, is er voldoende voedselaanbod, hoe intensief is de predatie etc.

Gaat het ook echt gebeuren?
De natuurdoelen op langere termijn worden scherp in beeld gehouden. Ook eventuele tijdelijke effecten van een dergelijk experiment op de omringende natuur worden in beeld gebracht. Aan het eind van de zomer is bekend of deze invulling van de zuidpunt van Polder Wassenaar een realistische optie is. Zo ja, dan start daarna een traject van vergunningen en een traject om middelen te verwerven zodat de schop na vergunningverlening daadwerkelijk de grond in kan.
<

Boswachter Erik van der Spek

Europees Visserijfonds, investering in duurzame visserij