De dagen worden korter, de temperatuur daalt en het waait de afgelopen weken hard op het eiland. We worden verwend met prachtige wolkenluchten en wanneer de zon zich even laat zien krijgt alles buiten een gouden gloed. Ik deel drie van mijn favoriete plekken om deze winter te genieten van de Texelse natuur.

In deze tijd zijn we ons misschien wel bewuster van onze gezondheid en vitaliteit dan ooit. Nu we veel aan huis gekluisterd zitten, zien veel mensen het belang van buiten zijn ook in. Op Texel hebben we geluk: aan prachtige landschappen, gebieden en soorten geen gebrek. Of je behoefte hebt aan rust, beweging of sociaal contact, het kan in Nationaal Park Duinen van Texel.

Lukt het jou om in de herfstmaanden twee uur per week de natuur in te gaan? Natuur geeft je een boost om je fitter en vrolijker te voelen. Eigenlijk zou iedereen minimaal twee uur per week naar buiten moeten gaan om de positieve effecten te ervaren. Onderzoek bewijst namelijk dat dit goed is voor je creativiteit, ontspanning, fysieke fitheid, concentratie en stemming. Om jou hierbij te helpen start in oktober de tweede editie van de IVN #2uurnatuur Challenge. Ik geef je alvast een aantal tips om te genieten van de herfst op Texel..

Op een steenworp afstand van buitenplaats Brakestein, op de top van de Hoge Berg, ligt het Doolhof. Ooit aangelegd als ‘plantage om prettig te vertoeven’, met schitterend uitzicht op de landerijen en de Rede van Texel, en nu in gebruik als wandel- en speelbos. Het ‘Bossie’, zoals Texelaars het noemen, is nog steeds een bijzondere plek, maar typische elementen als de Zeven Pannenkoeken (een steile heuvel met zeven treden) en doorkijkjes naar de Waddenzee waren grotendeels verdwenen. Evenals de oorspronkelijke begroeiing met stinsenplanten. Als onderdeel van het project ‘Boeren, vissers en buitenlui’ geeft Staatsbosbeheer het Doolhof een kwaliteitsimpuls om deze elementen terug te brengen.

De Texelse natuur is ook ’s avonds een bezoekje waard. Geniet van een indrukwekkende sterrenhemel, mysterieuze geluiden, heerlijke geuren en misschien zelfs lichtgevende golven. Je zintuigen gaan tijdens een nachtwandeling anders werken, je ruikt en hoort ineens veel meer. Laat je ogen wennen aan de duisternis en je merkt al snel dat een zaklamp niet altijd nodig is.

Klokjesdikpootbijen zijn in Nederland op de hoge zandgronden te vinden, op Texel hebben zij een voorpost

Gewapend met een notitieboekje en vangnetje gaan José en Willem bijna elke week op pad. Ze zijn al meer dan 20 jaar vrijwilliger bij De Vlinderstichting. We lopen hun vaste route door het Hoge Berggebied en tellen onderweg elke vlinder die voorbij komt fladderen, en dat zijn er nogal wat!

Afgelopen weekend hebben een aantal mountainbikers zich helaas niet van hun beste kant laten zien. Er vond een ‘nachtrit’ plaats dwars door kwetsbare natuurgebieden op Texel. De acties zijn reden voor Staatsbosbeheer om het gebruik van onze gebieden te heroverwegen, bijvoorbeeld door voorlopig geen vergunning af te geven voor MTB-evenementen. We hebben Wielersport Texel uitgenodigd om met een voorstel te komen om mountainbiken op Texel weer in balans te brengen met de natuur en andere gebruikers.

Vorige week heeft team Texel afscheid genomen van Aris Ellen. Na bijna 20 jaar bij Staatsbosbeheer gaat Aris met pensioen. We zijn dankbaar voor zijn inzet en zullen zijn energie en enthousiasme missen in het team. We hopen hem ook de komende jaren nog vaak tegen te komen in het veld!

Het was even onduidelijk of de vogelwachtershuisjes bij de Slufter en de Geul dit seizoen bemand zouden worden. Met de nodige aanpassingen is het toch gelukt. Op 1 juni arriveerden de eerste vrijwilligers. Juist nu het drukker is in de natuur kan Staatsbosbeheer de extra ogen en oren in het veld goed gebruiken. De vrijwilligers zijn tot eind augustus aanwezig in het gebied en informeren bezoekers over de bijzondere natuur in Nationaal Park Duinen van Texel en hoe ze hiervan kunnen genieten zonder deze te schaden.

Al piepend zwemmen de twee kleine pulletjes (eendenkuikens) door het water. Ze zijn kwetsbaar maar gaan gelukkig recht op hun doel af: een groepje eidereenden met kuikens iets verderop. De golfjes zijn minimaal maar toch is het heel wat om te trotseren voor de donzige diertjes. Samen met mijn collega staan we aan de rand van het water te kijken. We moedigen de pulletjes die we net hebben uitgezet aan; kom op, nog een klein stukje! Een spannende voetbalwedstrijd is er niets bij.

Terwijl Nederland al ruim twee weken bevrijd is, is er op Texel nog een bloedige veldslag gaande. Het eiland wordt pas op 20 mei 1945 bevrijd, als laatste plek in Nederland. De restanten van de oorlog zijn nog steeds zichtbaar in de duinen en de Texelse natuur. Om 75 jaar bevrijding van Texel te vieren, heeft het Nationaal Park Duinen van Texel de verhalen van Texelaars rondom deze plekken verzameld in een tentoonstelling. Ook Staatsbosbeheer boswachter Erik van der Spek vertelde zijn verhaal.

Niet naar de sportschool, uit eten, een hand geven of een terrasje pakken. De kleine dingen die altijd zo vanzelfsprekend waren kunnen ineens niet meer. Juist nu waarderen we de ruimte die we hebben op het eiland. Uitwaaien op het strand, hardlopen in de duinen of een rondje met de hond in het bos kan gelukkig nog wel. Maar ook dit is niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. Om de Texelse natuurgebieden open te houden voor iedereen is het belangrijk dat we rekening houden met elkaar en de omgeving.

Eigenlijk zouden vorige week de eerste vier vrijwilligers van het seizoen beginnen met hun week vogelwacht. Normaal zijn deze vogelwachters van april tot september aanwezig bij de vogelkijkpunten in de Slufter en de Geul. Ze informeren de bezoekers van deze bijzondere gebieden over de natuur, het landschap, de vogels, maar ook over de mogelijkheden om hiervan te genieten zonder de natuur te schaden. Maar zoals overal, gaan dingen ook bij Staatsbosbeheer een beetje anders nu. Een stil begin van het seizoen, al is in de natuur zelf niets minder waar.

In overleg met het Maartenhuis is het deel van het Natuurpad Alloo dat over het terrein van de zorginstelling loopt afgesloten. Dit in verband met de RIVM maatregelen rondom het coronavirus. De verkorte route langs de Pelikaanweg blijft toegankelijk. Ook buiten is het belangrijk om je te houden aan de maatregelen van het RIVM. Zo zorgen we er samen voor dat de natuur voor iedereen bereikbaar blijft.

Dit jaar wil het Nationaal Park Duinen van Texel in samenwerking met Staatsbosbeheer aandacht besteden aan de heikikkers op Texel. De laatste jaren worden nog maar nauwelijks heikikkers gezien en dat baart zorgen. Bestaat er nog wel een levensvatbare populatie? De heikikker is een mooi, klein kikkertje die op Texel vooral in de duinen wordt gezien. Heel kenmerkend is de smalle snuit en de brede streep op de rug. Heikikkers zijn er vroeg bij: in maart komen ze al uit de winterslaap. Dit jaar worden de voortplantingswateren geïnventariseerd en de waarnemingen van deze bijzondere kikker verzameld.

Het voelt nogal tegenstrijdig om nu tegen mensen te zeggen dat ze lekker naar buiten moeten gaan. Maar een dagelijkse dosis natuur is goed voor lichaam en geest. Dat kan in deze tijd niet zomaar. Heb je griepverschijnselen? Blijf dan binnen. Daarnaast gelden ook in de Texelse natuur de richtlijnen van de overheid: houd afstand van elkaar en vermijd drukke plekken. Luister ook naar de oproep van onze huisartsen en burgemeester: stel je vakantie naar het eiland uit. Maar als je op Texel bent en geen klachten hebt dan kun je best uitwaaien op het strand, wandelen door de duinen of genieten van het bos.

In de Eierlandse Duinen op Texel zijn de schildwespen: Doryctes heydenii, Doryctes undulatus, Alysia truncator, Epimicta marginalis, Opiognathus pactus en Opius pulicariae aan als nieuwe soorten voor de Nederlandse fauna aangetroffen.

Als onderdeel van het project boeren, vissers en buitenlui start Staatsbosbeheer volgende week met het tweede deel van de proef met schapenbegrazing op de buurtweggetjes in het Hoge Berggebied. Deze keer wordt in samenwerking met familie Kikkert het Panoramawegje begraasd.

Bomen gingen om, takken vielen naar beneden, zand stoof met een noodgang door de duinen en de Slufter stroomde vol. En toch hebben we het niet over ‘stormschade’. Een storm hoort namelijk bij de natuur, en heeft vaak zelfs een positief effect op de bossen en duinen.

Met je paard dwars door de dennen, naar het strand, langs de Zanddijk of door het Krimbos. De Texelse ruiter- en menpaden brengen paardenliefhebbers op de mooiste plekjes van het eiland. Volgende week worden de menpaden in opdracht van Staatsbosbeheer opgeknapt. Paardensportvereniging Texel zal vervolgens, in overleg met Staatsbosbeheer, het toekomstige onderhoud van de ruiter- en menpaden gaan organiseren.

De combinatie van storm Ciara en hoog water zorgde er vorige week voor dat De Slufter volstroomde met water. De Noordzee heeft een prachtig vloedmerk achter gelaten, een bron van leven. Helaas brengt de zee niet alleen natuurlijk materiaal met zich mee maar ook veel zwerfafval. A.s. zaterdag 22 februari is onze opruimactie in De Slufter en hopen we met een grote groep vrijwilligers alles wat niet thuishoort in het gebied op te ruimen. Help je ook mee? Na afloop staat er een warme kop soep voor je klaar bij Café-Restaurant De Slufter.

De 19 koniks, die in de Slufter staan, mogen op het eiland blijven. De afgelopen weken hebben we onze uiterste best gedaan om andere gebieden voor de paarden te zoeken. Helaas zijn er geen gebieden gevonden die voldoen aan onze criteria. Daarom hebben we nog eens goed gekeken of we de problemen kunnen oplossen zodat de paarden toch op Texel kunnen blijven. Begrazing is namelijk wel gewenst in het gebied. Met verschillende maatregelen kunnen de paarden nu op Texel blijven. Lees meer hierover in dit blog.

Staatsbosbeheer is gestart met de uitvoering van Natura 2000 herstelmaatregelen. De maatregelen, deel van het Natura 2000 beheerplan, hebben als doel om het effect van stikstofneerslag op de natuur te verminderen. Er wordt er op verschillende plekken gechopperd of geplagd; het verwijderen van een deel van de bovenste grondlaag. Ook worden er stuifkuilen gemaakt; het afgraven van stukken duin waardoor kalkrijker zand verder het land in kan waaien. De maatregelen hebben als doel om het unieke open duinlandschap met bijbehorende dieren- en plantensoorten te behouden. Naar verwachting zijn de werkzaamheden eind februari afgerond.

Als vrienden of familie van de vaste wal bij mij op bezoek komen zijn er altijd een paar highlights waar ik ze het liefst mee naartoe neem. We gaan uitwaaien op De Hors, waar je ziet hoe onder invloed van de zee en wind jonge duinen ontstaan. In de Slufter wijs ik naar de stuifdijk en vertel ik over de mislukte pogingen om het gebied in te polderen. Natuurlijk kan een fietstochtje door het Hoge Berggebied niet ontbreken en sinds kort staat ook een bezoek aan het uitkijkpunt van de Prins Hendrikzanddijk op mijn lijstje. Ongetwijfeld ben ik niet de enige die ons prachtige eiland graag met trots laat zien aan bezoekers.

Het is zover, 2020 is begonnen. Tijd om, na de feestdagen, weer terug in je routine te komen en je goede voornemens een kickstart te geven. Bij winter denk je misschien aan koude, grijze dagen en dat er weinig te beleven is in de natuur. Maar juist nu is het bijzonder en gezond om naar buiten te gaan.

Het was al langere tijd een wens van Staatsbosbeheer Texel om de Korverskooi, de eendenkooi vlakbij De Koog, samen met een vaste groep vrijwilligers te gaan onderhouden. Een aantal maanden geleden deden wij een oproep waar enthousiast op werd gereageerd. De nieuwe vrijwilligersgroep begon in september en sindsdien is er al veel werk verzet, tijd voor een update! 

De ene boswachter kan zijn geluk niet op bij het ontdekken van een bijzondere orchidee, de ander begint te stralen bij het horen van de eerste grutto van het jaar. Ik had mijn eigen geluksmomentje tijdens onze opruimactie op De Hors afgelopen dinsdag. Een jongetje van jaar of 8 kwam zich aan mij voorstellen: “ik kom helpen plastic opruimen”. En er volgden nog veel meer. En nog meer. Gewapend met vuilniszakken, handschoenen en afvalgrijpers liepen we uiteindelijk met meer dan 150 vrijwilligers tussen de Horsmeertjes door naar de zandvlakte. Wat een geweldige opkomst!

Op het zuidelijkste puntje van Texel ligt De Hors. Op deze uitgestrekte strandvlakte heeft de natuur vrij spel en is het goed te zien dat jonge duintjes ontstaan waar pioniersplanten zoals biestarwegras kunnen groeien. Het gebied is zo groot, dat het altijd voelt alsof je er in je eentje bent. Juist daarom is het een geliefde plek om uit te waaien tijdens een lange wandeling. Op dinsdag 22 oktober gaan we dit prachtige gebied samen opruimen, kom je ook helpen?

Sinds ruim 100 jaar zijn er vogelwachters van Staatsbosbeheer actief in de Texelse duinen. Treed jij in 2020 een week in de voetsporen van deze vogelbeschermers? Ook volgend jaar hopen wij weer te kunnen rekenen op enthousiaste vrijwilligers die zich willen inzetten bij vogelkijkpunt De Geul of De Slufter. Je geniet van het unieke gebied, houdt een oogje in het zeil en deelt je liefde voor de natuur met anderen. De inschrijving voor 2020 is nu geopend.