Droogte in het Leersumse Veld

Ik stap uit bed en trek de gordijnen open. Wéér een stralende dag. Wéér dertig graden. En wéér geen regen…Net als iedereen maak ik me klaar voor nóg een tropische dag. Voor ik naar mijn werk vertrek, vul ik nog snel de waterschotel in de tuin bij, waar dorstige vogels en insecten dankbaar gebruik van maken. Als ik aankom bij onze werkschuur in het Leersumse Veld, zucht de natuur onder de droogte. Waar blijft toch die broodnodige regen?

Herfst in augustus

Het grasveld achter de werkschuur ligt vol grote, gele bladeren. Door de droogte dwarrelt er al wekenlang dor blad van de kastanjes op het al net zo dorre, gele gras. Het lijkt wel herfst… In het bos is de verandering ook al goed zichtbaar: krenten kleuren geel en de normaal nog frisgroene bladeren van de lijsterbes hebben nu eerder een bruine tint. Houd je van eikels zoeken? Dan kun je nu al terecht in het bos. In een poging water en energie te sparen, werpen de eikenbomen hun (nog veel te kleine) eikels nu al op de grond…

Heide? Of droge steppe?

De normaal zo mooie heide zou eigenlijk rond deze periode gaan bloeien en eruit zien als een sprookjesachtig paars/roze landschap, maar alles is één grote, bruine woestenij… Schapen spelen normaal gesproken een belangrijke rol in het beheer van de heide, maar nu staan ze noodgedwongen op stal. Niet alleen is het te warm, door de extreme droogte zit er gewoonweg te weinig voedingswaarde in de planten op de heide. Het is al met al een trieste bedoening en voorlopig is het einde van de droogte ook nog niet in zicht.

Gelukkig hebben we de vennen nog

Toch heeft de natuur in het Leersumse Veld één lichtpuntje: er staat nog water in de vennen. Onze vennen worden volledig gevuld door regenwater. Doordat we aan het begin van dit jaar een heel natte winter hebben gehad, stonden de vennen gelukkig vol. En in de grond van het Leersumse Veld zit een oude, ondoordringbare laag in de bodem, een zogenaamde oerlaag. Vanuit de bodem komt er daardoor geen water omhoog in de plassen. Maar omgekeerd kan het water ook niet door de bodem wegsijpelen.

Ideale kraamkamer

Zolang de plassen niet helemaal opdrogen, hebben de amfibieën hier, zoals de heidekikker en de kleine watersalamander zelfs een voordeeltje van de droogte. Doordat de stand van het water geleidelijk steeds een beetje lager wordt, gaat de watertemperatuur steeds iets omhoog. Hoe hoger die temperatuur, hoe sneller de eieren en larven van amfibieën zich ontwikkelen. En hoe sneller je opgroeit, des te groter de kans is dat je overleeft!

Blauwalg

Maar er loert wel een ander gevaar om de hoek: in stilstaand water dreigt bij hoge temperaturen de uitbraak van bijvoorbeeld blauwalg. Deze algen groeien dan zo hard, dat ze een drijflaag op het water kunnen vormen. Er komt dan zonlicht meer in het water schijnen. Waterplanten hebben zonlicht nodig, anders sterven ze. Ook gebruikt een dikke laag blauwalgen zoveel zuurstof, dat er voor de onderwaterdieren niets meer overblijft. Ook zij kunnen dan doodgaan. Mensen gaan gelukkig niet dood aan blauwalg maar je kunt beter wel wegblijven uit water met blauwalg. Je kunt er namelijk wel flink ziek van worden.

Het weerbericht laat zien dat we voorlopig nog wel even met de droogte en hitte blijven zitten. En dat is voor mens én natuur zachtjes gezegd erg vervelend…