Duinkonijn verstopt in de kruipwilg. Foto Antoinet de Jong

Heel lang geleden waren de duinkonijnen een ware plaag op Vlieland. In de strijd om het stuivende zand vast te houden, door helm en boompjes te planten, werden deze duinbewoners vervloekt door de eilanders en de collega's van toen. Er werd zeer actief op de 'duunknienen' gejaagd en in een oude publicatie is te lezen, dat Staatsbosbeheer ze wel uit wilde roeien. Door diverse oorzaken waaronder dodelijke ziektes als myxomatose, VHS en meer recent RHDV en ook de vergrassing en verruiging van de duinen liep de konijnenstand dramatisch terug. Zo erg, dat het nu bijna een zeldzaamheid is als je er 1 ziet. Hoe kan dat? Wat kunnen we er aan doen om de duinkonijnen weer een plek te geven in de Vlielander natuur? Daarover gaat dit blog.

Wat is het probleem?

Duinkonijnen horen thuis op Vlieland. Niet alleen omdat het zo leuk is om ze te zien, ze spelen echt een sleutelrol in een gezond duingebied. Door de verruiging en vergrassing van de duinen verdwijnen echte duinplanten. De verruiging is o.a het gevolg van de hoeveelheid stikstof die vanuit de lucht neerslaat op de bodem, stikstof is als kunstmest voor de planten. Dikke graspakketten en veel kruipwilg zorgen er voor dat echte duinplanten, zoals duinviooltje bijvoorbeeld, verdwijnen. Daarnaast maken de bergeend en de tapuit (vogels die hier ook echt horen), gebruik van verlaten konijnenholen om in te broeden.

Als er weer voldoende konijnen zouden zijn, zorgen ze door het gegraaf in de duinen ook weer voor verstuiving van zand. Zand dat dan weer over die dikke pakketten gras valt en duinplanten weer een kans geven.

We mogen blij zijn dat hier geen vossen zitten, want in het Hollandse duingebied komt dat probleem er ook nog bij. De 2% duin die we in Nederland hebben willen we graag behouden.

Hoe kunnen we dit oplossen?

Al jaren lang gaan we de verbossing en verruiging van het duin tegen met begrazing door Schotse Hooglanders, Soay schapen en Nederlandse landgeiten. We maaien duinvalleien kort, want konijnen houden van korte vegetatie. Maar er is duidelijk meer nodig om een gezonde konijnenstand terug te krijgen. Dit project vindt plaats in samenwerking met de Provincie Fryslân.

Konijnen vangen.

Afgelopen weken waren collega’s Carl Zuhorn en Bertwin Bergman met Jasja Dekker, (dieren-ecologe) druk bezig om konijnen op Vlieland te vangen.

Meer hierover lezen? Klik op deze link.

Overigens wordt langs de gehele Nederlandse kust van Zeeland tot Schiermonnikoog onderzoek gedaan naar het duinkonijn.

Carl: “Voor Vlieland hebben we ons in eerste instantie gefocust op de 2 aangewezen gebieden, waar we in de toekomst mogelijk konijnen willen gaan bijplaatsen. Pad van 26 buiten begrazing en het duin oost steile helling richting pad van 30. Toen we op deze locaties niets meer vingen zijn we verder gaan kijken.

Zo kwamen we terecht bij Vallei van Malgum, richting Oude huizenvallei en duin west van de Ankerplaats. Duin bij het klimduin stelling 12H en de Noordoosthoek. Deze gebieden zijn ook bemonsterd op konijnenkeutels, en deze gebieden komen voort uit het afstudeerproject van Ilse Cameron, die onderzocht heeft waar onze konijnen zitten in ons beheergebied. Verder zijn er door Marijke Drees vorig jaar vegetatieopnames gemaakt in de bemonstering plekken”.

Om een bloedmonster te nemen moet er natuurlijk eerst een konijn gevangen worden. Hiervoor wordt een fret met een zender gebruikt. Die wordt losgelaten bij een ingang van een konijnenhol. Er zijn altijd meerdere vluchtholen in een konijnenburcht en daar wordt dan een netje gespannen, of een vangkooitje geplaatst. Op die manier krijg je het konijn dan te pakken. De onderzoekers wegen het konijn en nemen enkele druppels bloed af. Het onderzoek duurt kort en de konijnen mogen meteen weer terug de natuur in. Er zullen vast lezers zijn, die dit zielig vinden, maar het gaat er om, dat we weten wat we moeten doen om de konijnenstand weer gezond te krijgen.

Als je op de volgende link klikt kan je een mini documentaire bekijken om te zien hoe de onderzoekers te werk gaan.

Als je nu zelf een vers dood konijn vindt…

Meld dat dan aan ons. Dit dier, mits vers, kan dan meegenomen worden in het onderzoek. Op die manier kan je dus zelf meehelpen en bewijs je de konijnen een dienst.