Kleine zwanen slapen op de plas in De Wilck

Ieder jaar strijken er in natuurgebied De Wilck tussen Hazerswoude en Zoeterwoude tientallen kleine zwanen neer om te overwinteren. Om de kleine zwanen de rust te geven die ze nodig hebben, sluit Staatsbosbeheer dit Natura 2000 gebied in het Groene Hart af zodra de kleine zwaan arriveert. De duizenden smienten, goudplevieren, spreeuwen en kolganzen die er eveneens in de wintermaanden verblijven, profiteren ook van de rust. Bezoekers zijn van harte welkom om de grote groepen vogels te komen bekijken vanaf de vogelkijkschermen.

Een moment om naar uit te kijken: de komst van de kleine zwanen in De Wilck. De vogels hebben een afstand van 3.500 kilometer afgelegd vanaf hun broedgebied in Noord Rusland om in Nederland te overwinteren. In groepen van soms meer dan honderd sneeuwwitte vogels gebruiken ze ’s nachts de plas in De Wilck als slaapplaats. Overdag vliegen ze uit over de polders om eten te zoeken. Elke kleine zwaan is anders, hoewel dat op het eerste gezicht niet zo lijkt. Het zwart-gele patroon op de snavel is bij ieder individu verschillend.

Vroege vogels
Terwijl de kleine zwanen in De Wilck genieten van hun winterrust, kunnen bezoekers hen en andere wintergasten toch zien vanachter de vogelkijkschermen. Deze vogelkijkschermen staan aan de rand van het natuurgebied en zijn iets verhoogd, zodat je mooi uitzicht hebt over de polder en de plas. Wie de kleine zwanen wil zien moet wel vroeg op, want tegen de ochtendschemering waaieren ze al uit over de graslanden om te foerageren. Vorig jaar filmde ik het ochtendritueel van de kleine zwanen:

Met de vorstgrens mee
De kleine zwaan verplaatst met de vorstgrens mee, steeds meer naar het zuiden. In vergelijking met eerdere jaren is de kleine zwaan dit jaar redelijk vroeg, vanwege de vroeg intredende vorst. Afhankelijk van hoe de winter zal verlopen, zullen ze langere of kortere tijd in De Wilck verblijven. Als de kleine zwanen vertrekken, zal De Wilck weer open gaan voor wandelaars.

Natura 2000
Ons land herbergt ‘s winters 60 tot wel 75% van alle kleine zwanen in Europa. De aantallen gaan helaas al sinds 1995 drastisch achteruit, onder meer vanwege tegenvallende broedresultaten. De Wilck is dus heel belangrijk voor de soort. Deze verantwoordelijkheid is ook wettelijk vastgelegd:  voor de doelsoorten kleine zwaan, en ook voor de smient, is De Wilck aangewezen tot Natura 2000-gebied. Natura 2000 is het Europese netwerk van beschermde natuurgebieden: een keurmerk voor alle topgebieden van Europa.