www.boswachtersblog.nl/ Zuid-Holland

Column: De Wilg

30 januari 2019 Boswachter Jenny van Leeuwen in Zuid-Holland

In het Haagse Bos moet een prachtige oude wilg weg. Met haar 150 jaar is ze enorm en iconisch. Net als de bosbezoekers zijn de halsbandparkieten er dol op. Vanuit de vele gaten in de stam en de dode takken kwetteren ze alsof het een lieve lust is. Een levendig schouwspel in een zo goed als dode boom. Helaas is de oude wilg namelijk aan het einde van haar latijn. Ze laat af en toe haar takken vallen en ze kost ons al jaren zorg en onderhoud. We twijfelen inmiddels of ze nog veel langer rechtop zal blijven staan. De boomkroon laat zien dat haar wortels niet meer optimaal hun werk doen. Tekenen dat ze ook onder de grond langzaam sterft. Ze staat langs het wandelpad…

Deze column heeft in de Toeractief gestaan, een wandel- en fietsmagazine met routes en achtergrondverhalen www.toeractief.nl

We bekijken haar vaak en volgen haar nauwlettend en met meerdere boswachters: vanuit het perspectief van ecologie, beheer en publiek. We hebben al meerdere reddingspogingen gedaan en we stellen onszelf nu de vragen: Wat is nog verantwoord qua veiligheid voor het publiek? Valt de boom nog wel te beheren en dus te behouden? Wat is de ecologische waarde van de boom? Alles afwegend wordt het besluit genomen de boom weg te halen. Er komt een rode stip op de bast. Een teken dat de boom weg moet.

Dan komen de eerste protesten al binnen. We bezoeken de boom met mensen die meer uitleg willen en leggen uit hoe we tot dit besluit zijn gekomen en welke zorgvuldige procedure er nog volgt. We doen bijvoorbeeld nog verder onderzoek naar de boom, ook of er vleermuizen in zitten. Als dat zo is, dan moeten we op basis daarvan bepalen wat de beste periode is om de boom weg te halen: juist dus in een periode dat de vleermuizen hun winterslaap elders houden.

Er verschijnen protest artikelen in verschillende media met de boodschap: “Boswachters falen; gezonde wilg moet weg. Kom in protest!” We krijgen te horen dat we onvakkundig zijn en dat we moeten luisteren naar het publiek en naar échte deskundigen. Maar onze boodschap blijft: “Het is tijd om vanuit onze wettelijke ‘zorgplicht’ onze verantwoordelijkheid te nemen en we blijven júist vanuit onze deskundigheid vastbesloten: de wilg moet weg. Veiligheid van onze bosbezoekers staat altijd voorop.”

Enkele dagen daarna is het 18 januari. Een beruchte datum in 2018, zeker voor bosbeheerders. Het stormt namelijk die dag met zware windstoten van meer dan 120 kilometer per uur in het binnenland, laat staan zo vlak aan zee. Storm is voor boswachters altijd memorabel en een moment waarop je tamelijk opgewonden naar buiten kijkt. Naar buiten ‘kíjkt’ ja, want met storm ga je het bos niet in. We roepen alle collega’s, vrijwilligers en aannemers binnen. Gelaten komt een collega naar me toe en roept: “De wilg ligt om!” De eerste windvlagen van de storm hebben haar ten val gebracht.

Het is dus ineens voorbij voor onze wilg. Wat moet dat een doffe dreun zijn geweest! Later ga ik kijken bij deze enorme omgevallen boom. Ze ligt midden op het pad en heeft in haar val een picknickbank meegenomen. Aan de kluit zie je pas echt hoe slecht haar toestand inmiddels al was. De gebroken dode takken om haar heen hebben een enorme ravage veroorzaakt. Van de picknickweide is weinig meer over. Gemengde gevoelens razen door me heen. Wat een gemis, wat een ravage en vooral: wat een leegte op deze plek! Maar ook: discussie, onderzoek én procedure gesloten. ‘Dag ouwe’, zeg ik in gedachten tegen haar. ‘Wat goed dat je uiteindelijk de eer aan jezelf hebt gehouden!’

N.B.: Op 21 januari (bijna exact een jaar later) heeft LNV minister Carola Schouten op deze plek een rode beuk geplant. Een mooie symbolische plek dus én een symbolische boom: de rode beuk staat ook wel symbool voor vrouwelijke wijsheid.

 

reageren

geef een reactie

  • Han Messie
    8 maart 2019 om 11:17

    Tja, jammer voor die oude, monumentale wilg. Maar de veiligheid voor dieren en wandelaars moeten we toch voorrang geven.

  • Lies
    30 januari 2019 om 19:37

    wat leuk dat de wilg de eer aan zichzelf heeft gehouden;
    als ik in het Haagse bos kom ga ik de wijze rode beuk kijken;
    mijn levensboom is een wilg, welke boom heb jij?

    • jleeuwen
      6 februari 2019 om 15:24

      Een prachtige zoete kers! Dank voor je leuke reactie. Veel plezier voor als je de rode beuk gaat bezoeken!

  • Henny
    30 januari 2019 om 17:47

    Hoe jij over deze beroemde oude wilg geschreven hebt, hoe jij haar koesterde en afscheid genomen hebt, dat vind ik zo mooi. Ik lees ‘liefde’ en ‘wijsheid’ van de rode beuk.

    • jleeuwen
      6 februari 2019 om 15:22

      Dank voor je mooie reactie!

  • Heleen
    30 januari 2019 om 17:30

    Zo blijkt maar weer eens duidelijk dat boswachters wel degelijk verstand van zaken hebben. Nu heeft de natuur zelf voor jullie kunnen beslissen. Maar anders was jullie keuze om de boom weg te halen gerechtvaardigd!
    Succes met al jullie mooie werk.

    • F.Bijloos Zwanikken
      31 januari 2019 om 00:07

      Mooi verhaal.

    • marcel
      6 februari 2019 om 13:41

      Deze zwaar aangetaste reuzenwilg vlak naast het pad had al lang weggehaald moeten worden i.v.m. de veiligheid. Het is een geluk dat er geen ongelukken zijn gebeurd, dan waren jullie te laat geweest. Een ander verhaal zijn de gekapte essen, daar zijn ook veel gezonde of nauwelijks aangetaste bomen omgezaagd. En dan heb ik het nog niet eens over alle elzen die zo nodig weg moesten. Maar het leed is al geschied. En nu willen jullie ook nog eens sparren in een van oudsher loofbos planten. Wat een verstand van zaken zeg!

    • jleeuwen
      6 februari 2019 om 15:21

      Dank je wel voor je reactie. Uit onderzoek was gebleken dat er geen gezonde essen in het Haagse Bos meer waren. In een ander gebied van ons gelukkig wel: De Duivenvoordse- Veenzijdse Polder. Er zijn overigens geen elzen weggehaald. We brengen naaldbomen in het Haagse Bos, om meer variatie te krijgen. Na de oorlog is het bos vrijwel geheel ingeplant met beuk en eik. Juist dat is niet natuurlijk. Je ziet in het landschap van de Haagse landgoederen, zoals Clingendael en De Horsten wel degelijk heel oude naaldbomen staan. Een prachtig gezicht! Deze bomen blijven groen in de winter en trekken ook weer andere vogels aan. Het aandeel naaldbomen dat we gaan planten is overigens heel klein. We planten merendeels loofbomen en struikvormers.

i

Mis geen enkel bericht van dit boswachtersblog