www.boswachtersblog.nl/ Biesbosch

Boswachter Jacques van der Neut in Biesbosch

In Polder de Biesbsoch, op het Eiland van Dordrecht, is Kuipers Infra uit Strijen al een paar maanden in de weer met de aanleg van de Nieuwe Dordtse Biesbosch. Er worden geulen gegraven en er verschijnen ook diverse wandel- en fietspaden. Op dit moment is het door de bouwvak echter rustig in de polder. In het bosgebied De Elzen, bij uitspanning De Viersprong, worden zeer binnenkort ook werkzaamheden uitgevoerd. Het gaat hier om een opknapbeurt van het parkeerterrein en dunningswerkzaamheden in populierenvakken. Daarnaast is de kreek door het Biezengors ook geschoond; omgewaaide bomen werden er door Staatsbosbeheer, in samenwerking met een lokale ondernemer, verwijderd.

Boswachter Jacques van der Neut in Biesbosch

Het broeden van visarenden in ons land werd nog niet eerder vastgesteld. Er was in juli 2002 wel sprake van nestbouw. Medewerkers van Staatsbosbeheer ontdekten toen een nest in de Oostvaardersplassen. Een wijfje sleepte daar toen met takken. Iedereen keek reikhalzend uit naar het daarop volgende voorjaar, maar helaas liet het koppel visarenden verstek gaan. Sinds vorig jaar is er sprake van broedende visarenden binnen onze landsgrenzen. Vorig jaar bracht een stel visarenden een jong voort in een (boom)nest in de Noordwaard. Het eerste, ooit op Nederlandse bodem geboren visarend was een feit! Dit seizoen was dat nest weer bezet, maar dit keer kropen er drie jongen uit het ei. Een ander koppel bouwde in 2016 een nest in een dwarsvleugel van de hoogspanningsmast in het spaarbekken De Gijster en was dit jaar present met eveneens drie geboren jongen. In 2017 dus twee paar broedende visarenden in de Biesbosch met in totaal zes geboren jongen. Een prachtig resultaat. Het bouwen van nesten door visarenden in hoogspanningsmasten is nieuw voor Nederland, maar in het National Park Müritz, in de voormalige DDR, is dit een vertrouwde gewoonte. Vooral in dit merengebied liggen soms meerdere nesten in een hoogspanningsmast.

Boswachter Jacques van der Neut in Biesbosch

Waterrecreatie in de Biesbosch bestaat al heel lang. Voor de afsluiting van het Haringvliet liet menige watersporter zich er ‘droog’ vallen. Vanuit diverse bronnen ontving Staatsbosbeheer financiën om recreatieve voorzieningen in de Biesbsoch te plaatsen of te onderhouden. Door drastische bezuinigingsoperaties is dat tegenwoordig niet meer mogelijk. Het Rijk heeft de zorg voor Nationale Parken bovendien gedelegeerd naar de provincie die voor onderhoud en beheer SNL (Subsidie Natuur en Landschap) verstrekt. Voor recreatie krijgt Staatsbosbeheer in feite niets. In overleg met de Watersportfederatie is besloten om de slechtste damwanden in de Biesbosch ontoegankelijk te maken. Om in de toekomst te kunnen beschikken over de benodigde financiële middelen, waarmee aanleg en onderhoud kunnen worden gefinancierd, is men thans bezig met de introductie van het Biesboschvaantje.

Boswachter Jacques van der Neut in Biesbosch

Grote industriecomplexen, zoals bij Shell Moerdijk, worden in het algemeen aangelegd voor exploitatie en niet om als nestelplaats te dienen voor meeuwen. Het is de bedoeling de meeuwen te laten verkassen naar de Sassenplaat, een pal tegenover Shell Moerdijk liggend eiland, in het Hollandsch Diep. Op het industriegebied worden de eieren van meeuwen gedompeld (zodat ze niet uitkomen), terrwijl de vogels op de Sassenplaat met rust worden gelaten. Dit jaar vestigden zich er tevens kokmeeuwen en drie paar zwartkopmeeuwen. Beide soorten zijn nieuwe broedvogels voor de Sassenplaat.

Boswachter Jacques van der Neut in Biesbosch

Om modderkruipers te vangen moet je niet bang zijn voor vuile handen, want beide soorten verbljiven gewoonlijk in en op slibrijke bodems van watergangen, kanalen, sloten, beken en kreken. Beide soorten haal je letterlijk en figuurlijk boven water door keer op keer met een steeknet over de bodem te schrapen, waarna zo’n bonk slib in een teil of plastic bak wordt gegooid. Je kunt dan op je gemak de boel een beetje uitpluizen en meestal kom je dan ook ander water- en of bodemleven tegen zoals libellenlarven, kevers, dikkopjes, waterinsecten, stekelbaarzen of een van de beide soorten modderkruipers.

Boswachter Jacques van der Neut in Biesbosch

Herstel natte leefgebieden

Onder ideale omstandigheden houdt moeras zijn specifieke waarde onder invloed van natuurlijke dynamiek. Natuurlijke schommelingen in het waterpeil, periodieke overstromingen en de werking van wind houden het moeras levend, gaan verlanding tot bos tegen en dragen zorg voor een continue afwisseling van dichte en open stukken, oud en jong riet. Er zijn weinig plaatsen meer in Nederland waar een dergelijke oer-dynamiek ruimte kan krijgen. Overstromingen over grote oppervlaktes komen bijna niet meer voor, nieuwe geulen of plassen ontstaan niet meer. Meren zijn gescheiden van hun brongebieden en/of overstromingsgebieden, rivieren zijn bedijkt. Dit alles leidde tot een forse vermindering van het areaal en de kwaliteit van het moeras. Maar met uitgekiend beheer kunnen we wel degelijk die natuurlijke vitaliteit van moeras bewerkstelligen. En in sommige gevallen is die dynamiek ook weer te herstellen. Voorbeelden daarvan zijn onder meer te vinden langs de grote rivieren, zoals in de Gelderse Poort en in de Biesbosch.

Boswachter Jacques van der Neut in Biesbosch

Op initiatief van Marianne en Adrie van der Linden verrees het Herdenkingsbos De Vlinder in de Lousia Cannemanspolder op het Eiland van Dordrecht. Op het terrein staan panelen met bordjes waarop de namen van de overleden personen staan gegraveerd. Iedereen beleeft zo’n dag op zijn of haar manier. Na het planten wordt soms het glas geheven en hier en daar vloeien tranen. In totaal staan er 165 bomen in het Herdenkingsbos De Vlinder.

Boswachter Jacques van der Neut in Biesbosch

Ondanks het wisselende weer, zijn de voortekenen van het komende voorjaar al duidelijk te zien; zingende merels en zanglijsters, baltsende futen en kibbelende meerkoeten. Ook de reusachtige zeearenden hebben het voorjaar in de kop. Het koppel op het Eiland van Dordrecht broedt weliswaar al, maar bij het nest in de Brabantse Biesbosch gaat het allemaal wat anders. Het heeft alles te maken met de komst van een nieuw wijfje, dat vorig jaar het nest opeiste. De twee aanwezige jongen werden daar destijds de dupe van. Op het riviereneiland Tiengemeten lijkt zich nog een paartje te vestigen.

Boswachter Jacques van der Neut in Biesbosch

Hennie Kelner woont in het witte huisje, naast de Amaliahoeve, in het hart van de Brabantse Biesbosch. Ze heeft geen buren en je kunt uitsluitend met de boot naar haar toe. Elektriciteit en stromend water zijn voor ons alledaagse gemakken, maar die zijn in haar huisje niet aanwezig. Een olie- en een houtkachel zorgen voor de warmte. Zij is ook actief als Biesboschgids en begeleidt dan mensen of kinderen tijdens een tocht met een fluister- of schoolboot. Het feit dat zij niets heeft met computers (‘Wat moet je met zo’n ding’) leidt daarbij gewoonlijk tot grote hilariteit.

Boswachter Jacques van der Neut in Biesbosch

De vorige week zaterdag georganiseerde Haardhoutdag in boswachterij De Elzen, op het Eiland van Dordrecht, was een succes. Al het gezaagde hout werd door enthousiaste mensen bijeen gesprokkeld. Tegen de middag ontstond er zelfs een tekort aan brandhout. Qua opzet was er het een en ander veranderd. Mensen hoefden niet meer zelf met de motorkettingzaag in de weer en zij dienden zich ook niet meer aan te melden. Er werd gewerkt volgens het principe ‘op is op’. Op die mistige en grauwe zaterdagochtend werd de inwendige mens op peil gehouden met erwtensoep, koffie, chocomel en ter plaatse gebakken stroopwafels,