Niet onder maar in de rook van Beverwijk ligt de buitenplaats Akerendam. Ooit was bij vermogende Amsterdammers dit stukje Noord- Holland een van de meest gewilde plekken om een buitenplaats te stichten. Het was makkelijk bereikbaar via het IJ en het Wijkermeer –en over dat laatste had je ook nog een fantastisch uitzicht.

Akerendam wijdt de zomeropenstelling aan ‘vijf eeuwen bloemperken’. Die titel is nogal grand. Ik verwacht een overdonderende bloemenpracht in toom gehouden door strakke buxuslijnen. Maar het pakt anders uit. Die lijnen zijn er wel maar ik moet vooral aan de slag. Beplantingsschema’s bestuderen met behulp van het boekje dat je aangereikt krijgt bij de entree, en vooral me voorstellen hoe het er over een paar weken uitziet als er meer bloeit.

Met dat boekje erbij kun je er een fijne studiemiddag van maken. Leuk dat de organisatie de bedden in de moestuin ook meetelt als bloemperken – op Akerendam zijn ze omzoomd met schuimend schildersverdriet. Uiteraard komt tuinbaas Hans Otten aan het woord. Hij vertelt dat de moestuin op Akerendam sinds de zeventiende eeuw nooit in onbruik is geraakt.

Elke tuin is een nieuw Eden, althans een poging tot het scheppen van een paradijs. Perken, tuinen en parken zijn uitdrukkingen van idealen over hoe de wereld eruit hoort te zien. En in een tuin, als uitsnede uit de grote wereld, is dat ideaal maakbaar. Je creëert er de beste van alle mogelijke werelden. Dat gebeurt nog steeds, ook nu verlichtingsideeën over maakbaarheid elders afgedaan hebben.
Op de tentoonstelling wordt heel goed duidelijk hoe uiteenlopend idealen in de loop van de tijd geweest zijn. Zo’n zeventiende- eeuwse solitair geplante reuze Afrikaan of anjer, met de aarde eromheen goed zichtbaar en omlijst met buxus, dat drukt toch iets heel anders uit dan de volgeplante bloemtapijten uit de negentiende eeuw of de gecontroleerde wildheid van Piet Oudolf.

Wie de kans krijgt binnen te kijken op Akerendam (meestal niet opengesteld voor publiek) moet dat zeker doen. Er is een geweldige schildering waarin het barokke tuinideaal ook nog eens geïdealiseerd wordt weergegeven, dus zonder onkruid, ongedierte en ongewenste personen. Het is een verbeterde natuur. Ja, ja, il faut cultiver notre jardin.