[youtube http://www.youtube.com/watch?v=tpCcxaG2eL0?rel=0]Van 30 april op 1 mei is het Walpurgisnacht. Dat wil zeggen, het moment waarop heksen (een van) hun sabbats houden. Wikipedia meldt dat de viering in ieder geval teruggaat tot “voor-christelijke…feesten die zich richten op vruchtbaarheid”. Nu kenden Romeinen, Kelten en Germanen inderdaad voorjaarsfeesten rond dit tijdstip. Maar een continuïteit tot in de moderne tijd is lastig aan te tonen. De boeken van de Amerikaanse antropologe Margaret Mead (1901-1978) hebben voor een haast romantische opvatting gezorgd dat samenscholingen van heksen een (geheime) voortzetting waren van de cultus rond de klassieke godin van de jacht en de vruchtbaarheid, Diana. Latere onderzoekers hebben erop gewezen dat Mead zich baseerde op verhalen van heksen die gefolterd waren -en die dus geen betrouwbare bron vormden.
‘Heksen horen bij de middeleeuwen’. Vast, maar heksenjacht hoort bij de vroeg-moderne tijd. Tussen 1450 en 1750 werden met zekerheid minstens 100.000 heksen vervolgd, voornamelijk vrouwen. De piek in de Europese heksenvervolging lag in de vroege zeventiende eeuw.
Het idee van een heksensabbat, met duivelaanbidding en omkering van de Heilige Mis, werd door geleerden in de vijftiende eeuw gekoppeld aan de bredere volksopvatting dat er met name vrouwen zijn die zich bedienen van kwade toverkunsten (maleficia) zoals het ziek maken van vee of het bederven van oogsten. In het bekendste handboek voor heksenvervolging, de Malleus malificarum of Heksenhamer uit 1486 is zelfs nog geen sprake van een sabbat.
Het denkbeeld dat heksen naar hun samenscholing vliegen komt mogelijk wel voort uit een tot de oudheid te herleiden geloof dat vrouwen zich ’s nachts konden veranderen in kerkuilen (strigae) die kleine kinderen verslonden. In Duitsland kende men, al voor de tijd van de vervolgingen, het geloof dat vrouwen ’s nachts uitrijden gingen.
In de twintigste eeuw is de theorie onderzocht die behelst dat heksen werkelijk dachten te vliegen. Ze gebruikten immers heksen- of vliegzalf, waarmee ze bijvoorbeeld een bezem (of soms zichzelf) invetten. De recepten daarvan zijn bewaard gebleven. In de vijftiende eeuw bestaan de smeersels voornamelijk uit onschuldige plantenbestanddelen of iets buitenissigs als vleermuizenbloed. Maar later, in de zestiende- en zeventiende eeuw, gaan ze de giftigste planten bevatten die we kennen zoals bilzekruid, wolfskers, doornappel en monnikskap. En ja, die bevatten hallucinogenen, je gaat ervan trippen (als je niet eerst dood neervalt). In het tv-programma Spuiten & Slikken is weleens een licht experiment met ‘heksenzelf’ gedaan. Maar de juiste dosering vinden bleek een probleem.
Wolfskers of  Atropa belladonna – dat laatste betekent ‘mooie vrouw’ – kreeg ook een rol in de cosmetica. In de negentiende eeuw, toen een krijtwit gelaat mode was, gebruikten vrouwen wel belladonnasap om hun ogen mee te wassen. Het zou de helderheid vergroten en het maakt de pupillen enorm. (Waardoor je wel weer gevoeliger wordt voor licht, maar goed).

Wicca’s, of heksen van onze tijd, zijn vooral mensen die hun verbondenheid met de natuur (die vaak als moeder gezien wordt) ritueel tot uitdrukking brengen. Soms wordt er een historische band met ‘oude religies’ geclaimd door de heksen. Dan wordt het speculatief.
Het schijnt dat in het Solse Gat, een grote leemkuil in het Speulderbos, bijeenkomsten plaatsvinden op Walpurgisnacht. De RPF/GPV fractie van de gemeente Putten stelde in 1999 vragen in de raad want “zulke bijeenkomsten zijn bedreigend voor de volksgezondheid.”

Als bron is ondermeer gebruikt: Levack B.P., De heksenjacht in Europa. Bandijk Boeken, Nijmegen 1991
Een geweldige Middelnederlandse verzameling toverteksten tref je op de site van dbnl. Lees vooral het recept voor ” Item wiltu dat dinn wiff nymmermeer man minnen en mach”.