Als we het bij Staatsbosbeheer over wildernis hebben, bedoelen we nieuwe wildernis, waarbij je idealiter na een aantal ingrepen om natuurlijke processen weer op gang te helpen, de boel zoveel mogelijk loslaat. Het woord experiment valt vaak verkeerd, omdat het suggereert dat je als beheerder maar wat doet, maar als je er mee bedoelt dat er geen 100% zeker eindresultaat is, ja dan is het wel een goed woord. Uiteraard, we gaan niet blind schieten: van minder of niet aangetaste systemen elders kun je leren hoe de natuur van zichzelf functioneert -en wat er dus bij ons aan schort. Ook zijn er interessante lessen te leren uit ‘onze eigen’ natuur van voor noemenswaardige bemoeienis van de mens ermee. Daarbij, het zij maar weer eens gezegd, is het niet de bedoeling een soort oernatuur te herscheppen -dat kan ook niet want tal van soorten zijn verdwenen en extinction is forever. Je probeert inzicht te krijgen, over de rol van ‘sleutelsoorten’, wat doet klimaatverandering met soorten, in welke verhouding kwamen grazers en hun natuurlijke vijanden voor, dat soort zaken. En, hoort er ook bij, wat veranderde er toen de mens ten tonele verscheen?[youtube https://www.youtube.com/watch?v=EzzTX3DYMNs]

In het Omniversum in Den Haag zag ik Titans of the Ice Age (Giganten uit de IJstijd). Door het enorme koepelscherm kun je helemaal opgaan in een pleistoceen oerlandschap. Seize does matter. We bevinden ons ergens tussen de 20.000 en 10.000 jaar geleden en op het noordelijk halfrond, voor een flink deel met ijs bedekt, liepen verschillende soorten mammoeten rond. Een gevecht tussen twee stieren, elk drie meter hoog, 8.000 kilo zwaar en met slagtanden van vijf meter, is meer dan indrukwekkend. Dramatisch tromgeroffel en daar is De Mens! Wat gaat er gebeuren met de mammoeten, sabeltandtijgers, reuzenwolven en grondluiaards? Die verdwijnen. Weten we op voorhand. Maar kwam dat door onze voorouders of vanwege veranderingen in het klimaat (het werd warmer, het ijs trok zich terug) waaraan de dieren zich niet snel genoeg konden aanpassen? De film maakt er een soort cliffhanger van, maar houdt uiteindelijk het antwoord braaf in het midden. Er zijn wetenschappers, zoals de biologen Connie Barlow en Jared Diamond (die laatste is ook nog fysioloog en milieudeskundige) die veel stelliger zijn. Zij wijzen de mens aan als oorzaak van het uitsterven van tal van soorten. Zij leren ons dat overal waar de mens verscheen dieren werden uitgeroeid. Waarschijnlijk als eerste de grote grazers, daarna, omdat hun voedsel op was, de grote roofdieren. Alleen op het ‘moedercontinent’, Afrika, gebeurde dat niet. Het is slechts een theorie maar het is veelzeggend dat bij vier of vijf eerdere ijstijden dezelde fauna wel overleefde.
Giganten uit de IJstijd gaat de huidige klimaatverandering niet uit de weg. In de film wordt zelfs uitgelegd hoe het broeikaseffect werkt. Ik had het idee dat ik een uurtje les kreeg, met geweldige visuals dat wel. De samenwerking van het Omniversum met het Wereld Natuur Fonds is logisch: For A Living Planet.