Hij is de glamourboy onder de natuuronderzoekers: Nick Baker. Deze Britse bioloog is easy on the eyes, speelt mondharmonica in een rockband, was presentator bij de BBC maar heeft nu zijn eigen videokanaaal en twittert heel leuk (onder de naam bugboybaker). En hij weet dus heel veel van natuur en dan met name van de creepy crawlies, al het ongewervelde gewemel, waar menigeen een afkeer van heeft. In 2006 schreef hij daar al een boek over: Nick Baker’s Bug Book. Dat paste hij vorig jaar aan en toen verscheen er ook een Nederlandse vertaling: Buitenbeestjes. Het werd recent enthousiast aanbevolen op de kinderpagina van NRC.
Ik had dit weekend geen leenkinderen in de buurt om te kijken hoe het boek bij de doelgroep valt. Maar ik voel me als volwassene in ieder geval op een hele prettige toon aangesproken. Ik vind het niet erg als ik af en toe een woord moet opzoeken. Dat gebeurde me in Buitenbeestjes bij ‘haften’, dat blijkt een synoniem te zijn van eendagsvliegen. En ik kan me voorstellen dat een kind niet weet wat amourette, wielnaaf, pogo, melasse, sepia of paringsorgie betekent. Kijk in het woordenboek of op google en de wereld is weer een stukje groter. (Ik check even voor de zekerheid: als ik dat laatste woord intik, kom ik meteen uit op de  IVN-pagina over waterjuffers).
Buitenbeestjes begint met te vertellen dat al die dieren waar je vies van kunt zijn, hun eigen rol hebben in de natuur, en dat wij daar weer baat bij hebben. Ze bestuiven en composteren. En, zo ontdek je gaandeweg, ze zijn allemaal onderdeel van een groter geheel, waarin het heel erg eten en gegeten worden is. Zonder dat het ergens belerend wordt, ontdek je dat wetenschappers de natuur hebben ingedeeld, in Buitenbeestjes gaat het om kruipers zonder poten (wormen en slakken), geleedpotigen (onder meer pissebedden en spinnen) en insecten. En je krijgt ook mee dat die hun eigen soorten, klassen en ordes hebben.
Baker maant de jonge onderzoeker voortdurend tot voorzichtigheid: je bestudeert levende dieren en dat moet je respectvol doen. Heb je dat door, dan kun je aan de knutsel en bouw je jouw eigen insectenhotel, wormenbak of mierenkast. Of je maakt een zuigpotje, waarin je, het woord zegt het al, dieren via twee slangetjes in een potje zuigt. Zo beschadig je het beestje niet door het op te pakken -en professionals gebruiken het ook!
Wie Buitenbeestjes leest, ontdekt: natuur begint thuis. Zelfs in het kleinste tuintje vind je allerlei dieren. Het kost weinig moeite om uit te vinden hoe de Gewone regenworm eet (hij rolt een ‘sigaar’ van een blad dat hij tot in de deuropening van zijn tunnel trekt, waar hij het wat laat verteren totdat het goed is voor consumptie) of paart (dat is een heel verhaal, en geweldig om te lezen).Nog zo’n doodgewone maar heel bijzondere tuinbewoner: de pissebed. Die kun je zien ademen! -met kieuwen. Dat geeft aan dat hij van zeedieren afstamt. Baker gaat verder niet in op dat ‘oeruiterlijk’ van de pissebedden, maar het is toch leuk om te weten dat ze zich kunnen oprollen zoals de trilobiet dat honderden miljoenen jaren geleden ook deed. Als je zo’n bolletje ziet, al die schildjes perfect geordend, dan zijn ook de ogen geopend voor de schoonheid in de natuur. Zegt Baker: “Ze werden vroeger ook gegeten”. Brrrrr.
Af en toe dicht Baker een dier menselijke eigenschappen toe. Dan wordt een loopkever die te lang gevangen zit en zijn soortgenoten opeet, ‘gemeen’. Verder is Buitenbeestjes een superboek. Wie het zijn kinderen geeft, moet niet vreemd opkijken als ze ineens vragen om potjes, kuipjes en een tochtje naar de doe-het-zelfwinkel. Vooral aanmoedigen en meekijken: niets is mooier dan de ‘geboorte’ van een vlinder.

Nick Baker: Buitenbeestjes, ontdek de wereld van insecten, spinnen, wormen en slakken. Uitgeverij Kosmos, Utrecht/Antwerpen 2015