Nest van een Grauwe gans

Pasen en eieren zoeken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vermoedelijk ooit ontstaan door de overvloed aan eenden- en weidevogeleieren in het landelijk gebied rond de paastijd. Dit jaar is door laat ingevallen strenge vorst in de tweede helft van februari de eileg van vroege soorten wat verlaat. Ook voor ganzen. Het behandelen van (zomer)ganzeneieren viel nu deels samen met de vroege Pasen.

Zware klus

Mijn zwaarste klus voor dit jaar zit er weer op. Het opzoeken van ganzennesten en de eieren prikken in verraderlijke moerassen van ’t Roegwold. De laatste twee jaar krijg ik bijstand van vrijwilligers en leden van de ANLS (Agrarische natuur- en landschapvereniging Slochteren). Het is vooral fysiek ’n zware klus. Met een waadbroek, door drassig land begroeid met riet en pitrus of door dicht waterriet met 40 -50 cm water. Of, en dat is niet het zwaarste, waden door water tot bijna borsthoogte om bij een eilandje te komen. Als de bodem hard en gelijk is geeft dat geen problemen. Maar als er een dikke sliblaag is, veel riet kris-kras ligt, er nog voormalige sloten onder water aanwezig zijn of dat er niet zichtbare, oude pollen riet en pitrus onder water staan levert dat zwaar loopwerk, maar soms ook hilarische taferelen op. Dit jaar zijn in één middag vijf vrijwilligers en een staatsbosbeheerder onderuit gegaan en hebben minstens een halve emmer water gemaakt. Dat klotst lekker mee in een waadbroek.

Waarom ingrijpen

Het ingrijpen in de populatie zomerganzen is een provinciale afspraak die gemaakt is tussen vele partijen (provincie, natuurbeschermers, terreinbeheerders, boeren en jagers). Er wordt ingegrepen in de populatie zomerganzen om draagvlak te houden voor overwinterende ganzen. In dat kader is ook afgesproken om in te grijpen in de populatie Grauwe ganzen in ’t Roegwold. Eén van de maatregelen is het behandelen van eieren. Hiermee wordt een steeds grotere geboortegolf van jonge gansjes voorkomen. We proberen de groei te remmen op een relatief diervriendelijke manier. Eerst wordt een machtiging aangevraagd voor de ei-behandeling. Je grijpt namelijk in bij een beschermde diersoort. En dat mag niet zomaar, dat mag alleen met toestemming. Die is er. Vervolgens gaan we met vijf tot twaalf mensen in linie door geschikt broedgebied voor ganzen. Broedende ganzen laten zich gemakkelijk lokaliseren als ze afvliegen. Het nest is dan snel gevonden. Prikken, eieren tellen voor de verslaglegging en door. Zo hebben we dit jaar iets meer dan 300 nesten gevonden en behandeld.

Minder jonge ganzen

Het zoeken naar de nesten en prikken van de eieren is niet alleen fysiek zwaar, maar heeft ook zijn psychische kanten. Door het prikken van de eieren voorkom je namelijk dat een ei tot een kuiken ontwikkeld. Als je het zwaar aanzet kun je van abortus spreken. Jammer voor zo’n moedergans die 28 dagen voor niks zit te broeden. Het zal niet resulteren in een kroost groen-gele kuikens die tussen mamma- en pappagans naar de graasgronden gaan. Nou ben ikzelf niet van het type zwaar emotionele dierenliefhebber, ik probeer dieren niet te vermenselijken. En ik kan goed tegen een dood dier. Het is interessant en je kan er heel veel aan zien en achterhalen. Een dood dier hoort net zo goed bij de natuur als een levend dier. Dat zijn veel van de huidige burgers wel eens vergeten. Het vinden van een half opgevreten gans op het nest past prima in dit beeld. Deze gans was net iets te dom om op een onveilige plek het nest te maken. Te ondiep water. Een vos ziet z’n kans schoon en doet wat van hem verwacht wordt. Overigens zaten verreweg de meeste ganzen wel op een voor vossen ontoegankelijke plek.

Ingrijpen, …. of niet?

Wat mij meer raakt is het ingrijpen in een natuurlijke ontwikkeling in gebieden. Dat wil zeggen; ik hou ervan als een gebied ingericht wordt en met behulp van beheer en water sturing wordt gegeven. That’s it. In plaats van de natuur naar de mensenhand zetten, passen wij ons ritme, tijdstip en machinerie aan de omstandigheden aan. Sommige soorten verschijnen snel en zullen tijdelijk ook wel eens overheersen. Maar in de loop van de ontwikkeling in een gebied wordt het voor die soorten ongeschikter en zullen plaatsmaken voor andere soorten. Zo’n opvolging van soorten maakt natuurgebieden (en natuurbeheer en het monitoren ervan) interessant. Je moet alleen de tijd hebben. Nee, de tijd gunnen. Je moet de natuur de tijd gunnen en successie toestaan. Sommige (tussen)stadia zijn heel leuk, zoals een blauwgrasland, veenmosrietland of een krabbenscheervegetatie. Die zijn bijzonder soortenrijk met hele zeldzame soorten, en die wil je eigenlijk ook wel behouden. Dus gaan we maaien, zagen en plaggen. Maar als je niks doet maken de soorten uit elk tussenstadium langzaam plaats voor iets nieuws. Nu is het jonge moerasstadium van de ganzen. Een tijdelijk stadium, onbekend hoe lang het zal duren, misschien wel 20-30 jaar. In dit tijdelijke stadium wordt aan Grauwe ganzen nu iets gedaan. De gevolgen van de ingrepen zijn nog niet helder. Maar ook als we niks doen veranderd het. De keuze is aan ons.