Als gevolg van zware regenval in bovenstroomse gebieden langs de Rijn overstroomt de komende dagen een groot deel van de uiterwaarden. Op de laatste droge delen wachten veel dieren op een kleine ruimte het hoogwater af. Een aantal natuurgebieden in de uiterwaarden van de Gelderse Poort en Rivierengebied West wordt daarom afgesloten voor publiek. In dit blog lees je waarom wij dit doen en hoe je verantwoord kan genieten van het hoge water.

De laatste weken stijgt het water in de Rijn en Waal. De Rijn bij Lobith stijgt naar verwachting tot meer dan 14.00 meter boven NAP. Dit soort waterstanden zijn niet alledaags, maar komen vaker voor en vormen nog lang geen bedreiging voor onze veiligheid. Het hoogwater is het gevolg van regenval en het smelten van sneeuw in bovenstroomse gebieden langs de Rijn.

Natuur en hoogwater

Hoogwater heeft altijd gevolgen voor de natuur langs de rivieren. Bij iedere hoogwatergolf moeten dieren een veilig heenkomen zien te vinden. De grotere dieren lukt dat meestal, ze weten hun weg te vinden naar binnendijks gebied of naar hoogwatervrije delen van de uiterwaarden.
De beheerder van de kuddes runderen en paarden die het de natuurgebieden jaarrond begrazen heeft maatregelen getroffen. In gebieden die volledig overstromen zoals de Erlecomse Waard zijn de kuddes weggehaald. In gebieden met hoogwatervrije plekken, zoals het Munnikenland bij Slot Loevestein staan hooibalen die de grazers lokken naar de plekken die droog blijven. De kuddebeheerder houdt deze dieren nauwlettend in de gaten.

Voor een deel van de kleine dieren zoals mollen, muizen en miljarden insecten betekent het hoogwater een verdrinkingsdood of ze worden op hun vlucht gegrepen door meeuwen of roofvogels. De dieren die het overleven zullen als het water zakt de uiterwaarden binnen korte tijd weer koloniseren.

Het water heeft enorm veel kracht! Deze krachten stellen alles wat staat en groeit in de uiterwaarden op de proef! Bij het terugtrekken van het water is goed te zien wat deze krachten teweeg hebben gebracht. Tijdens stevig hoogwater spoelen zand en klei weg van de oevers. Dit wordt dan weer elders afgezet. De kale ondergrond die na het hoogwater achterblijft is het ideale kiembed voor stroomdalplanten en het leefgebied van talloze pioniersoorten.

Ruimte voor de Rivier

Sinds begin jaren negentig wordt gewerkt aan natuurontwikkeling langs de grote rivieren. Ruimte voor de Rivierprojecten zorgen bij extreme hoogwaters voor een veel grotere veiligheid. Het vele water kan dan o.a. sneller worden afgevoerd. Een bijkomend voordeel van veel Ruimte voor de Rivierprojecten is dat in deze gebieden ook ruimte is gekomen voor natuur. Veiligheid en natuurontwikkeling gaan langs de rivieren uitstekend samen.

Een van de gebieden waar ruimte voor de rivier samengaat met natuurontwikkeling is de Millingerwaard.

Lees hier alles over de herinrichting in de Millingerwaard.

Tijdelijke afsluiting uiterwaarden

Grote en kleine dieren die hoogwatervrije gebieden gevonden hebben moeten niet verstoord worden. Om dit te voorkomen sluit Staatsbosbeheer een aantal uiterwaarden in de Gelderse Poort en Rivierengebied West af voor publiek. In de Gelderse Poort gaat het om de Millingerwaard, Bisonbaai, Loenensche Buitenpolder en de Oosterhoutse Waard. Als het water blijft stijgen volgen er mogelijk nog meer gebieden.
In Rivierengebied West is de Wakkere Dijk in het Munnikenland bij Slot Loevestein afgesloten omdat deze dijk fungeert als veilige haven voor het wild en de grote grazers. Dit geldt ook voor dijkjes bij Bato’s erf bij Dreumel en de Kil van Hurwenen. De afsluiting wordt aangegeven met bordjes en posters met uitleg.

Zodra het water weer voldoende gezakt is, worden de uiterwaarden weer opengesteld.

Kom rustig kijken, maar vanaf de dijken

Wil je zelf ook het hoogwater komen bekijken, doe dit dan vanaf de dijken. De uiterwaarden zelf zijn grotendeels ontoegankelijk door overstroming. Ook is een deel van de uiterwaarden dus afgesloten om dieren op hoogwatervrije plekken rust te gunnen tijdens de hoogwaterpiek. Respecteer deze tijdelijke toegangsregels.

Op onderstaande kaart vind je tips om hoogwater in de uiterwaarden van de Gelderse Poort te bekijken;