Even boven het dorpje Ezinge, op twintig kilometer afstand van de stad Groningen. Een van de juweeltjes van het Groningerland. De Allersmaborg is een van de weinige Groninger borgen die vrijwel intact is gebleven. Rondom het borgterrein ligt een landgoed van ongeveer twee hectare met onder andere een boomgaard met oude Groningse fruitrassen, waaronder Groninger Kroon en Zigeunerin. Aanstaande zaterdag kan je er zelf appels plukken op de Appelplukdag op Allersma!

Geschiedenis

De Allersmaborg was oorspronkelijk een boerderij die in de late middeleeuwen uitgroeide tot een borg, een woning voor de adel. De Allersmaborg is gebouwd op een rivierwal in een bocht van het Reitdiep. Gedurende ruim een eeuw is de familienaam Allersma met de Allersmaheerd verbonden. De familie Allersma komt voor het eerst voor in 1489 als ene Duirt Allersma wordt genoemd als zijlrechter van het Aduarderzijlvest. Wil je meer weten over de families die op de borg hebben gewoond? Kijk dan op de website van Verhalen van Groningen.

In die tijd lag de borg op een strategische plek, waar de Ferwerdertocht in de rivier de Hunze (nu Reitdiep) uitmondde en waar een sluis was gebouwd. Op het terrein staat twee eilanden met grachten rondom, een huiseiland en een grote boomgaard. Gedurende vijf eeuwen is de Allersmaborg steeds door overerving van eigenaar gewisseld. Aan het eind van de 19e eeuw werd de borg voor het eerst buiten de familie Allersma verkocht. Het was de bedoeling dat het huis gesloopt zou worden. Gelukkig is het niet zo ver gekomen. Voordat de slopers aan de slag konden gaan werd het huis gekocht door notaris Jan Willem Bolt. Daarna werd de borg jaren gebruikt als notaris- en rentenierswoning. De toestand van huis en tuinen ging steeds verder achteruit.

In de jaren dertig werd de borg gekocht door Olfert de Boer, een rentenierende landbouwer landbouwer uit Garnwerd. Hij zorgde ervoor dat de tuin en het huis weer opgeknapt werden. Gedurende de Tweede Wereldoorlog kregen onderduikers er onderdak. Na de oorlog kwam de borg in het bezit van de gemeente Ezinge. Lange tijd, vanaf het begin van de jaren zestig tot eind jaren negentig was de textielkunstenares Annie Vriezen de hoofdbewoonster. Rondom haar werd de borg een kunstenaarscentrum. Omdat de gemeente Ezinge weinig aan onderhoud deed, raakten het huis en de tuinen steeds meer in verval. Uiteindelijk droeg de gemeente de borg en het omringende landgoed in 1970 voor een symbolisch bedrag van €1 over aan Staatsbosbeheer.

Rijksuniversiteit Groningen

In 2005 kreeg de Rijksuniversiteit Groningen de Allersmaborg voor een periode van dertig jaar in erfpacht. Na een opknapbeurt is de borg sinds 2006 beschikbaar als locatie voor masterclasses, werkconferenties en ontmoetingslocatie voor alumni. De borg is ook te huur voor vergaderingen, feesten en partijen en trouwplechtigheden.

Tuinen

Voor het onderhoud van de tuinen en de boomgaard werkt Staatsbosbeheer samen met leerlingen van onderwijsinstelling RENN4. RENN4 is een onderwijsinstelling voor leerlingen met gedragsproblemen, onder begeleiding werken de leerlingen vol enthousiasme in de tuinen en de boomgaard.

Boomgaard

Toen Staatsbosbeheer de borg overnam was de boomgaard geheel verwaarloosd. Staatsbosbeheer heeft de boomgaard zo goed mogelijk in ere hersteld. De met boomsingels omgeven boomgaard ligt binnen een gracht die regelmatig op diepte wordt gehouden. In bijna alle Groningse boomgaarden stonden vooral appelbomen. Volgens een kaart uit 1822 stond er toen al een grote boomgaard met daarnaast ook een moestuin en een siertuin.

De meeste oude fruitbomen die er in de jaren zeventig van de vorige eeuw stonden, dateerden van vlak na de Tweede Wereldoorlog. Bij het herstel van de boomgaard zijn de oude bomen gehandhaafd. Naast de rijen oude bomen zijn op korte afstand rijen jonge bomen geplant, die op termijn als vervanging kunnen dienen. In de huidige boomgaard staan bomen van allerlei rassen en leeftijden nu door elkaar. Omdat de natuurwaarde voorop staat, wordt er zo min mogelijk onderhoud aan de oude bomen gepleegd. De jonge aanplant wordt de eerste jaren wel onderhouden.

Opvallend in de boomgaard is de relatief slechte groei van jonge bomen in één deel van de boomgaard. Op de kaart uit 1822 is te zien dat op deze plek een vijver was. De bodem ligt hier tegenwoordig lager en bij regen blijft er lang water staan. Het vermoeden is dat deze vijver ooit is gedempt met baggerspecie en dat hier een ondoordringbare laag is ontstaan. Het plan is om via een grondboring het bodemprofiel te onderzoeken. Mogelijk zal dit deel van het terrein aangepast moeten om te zorgen voor een betere afwatering of zal de voormalige vijver gereconstrueerd moeten worden. De jonge bomen die recent zijn aangeplant zullen dan moeten worden verplaatst naar een andere geschiktere plaats in de boomgaard.

Appelplukdag zaterdag 22 september 2018

Aanstaande zaterdag organiseert de huidige bewoonster van de Allersmaborg in samenwerking met Staatsbosbeheer een appelplukdag. Zelf je eigen appels plukken en proeven middenin de boomgaard? Dat kan van 11.00 – 16.00 uur in de boomgaard! Voor jong én oud is dit dé ultieme kans om kennis te maken met de verschillende rassen en de nieuwe oogst. De boomgaard van de Allersmaborg hangt vol rijpe vruchten en deze zijn klaar om geoogst te worden.

Eten & drinken

Liever appelsap? Ook dat kan, Landschapsbeheer Groningen stelt haar appelpers ter beschikking zodat je het verse fruit direct kan persen! Een lekker kopje koffie of thee is aanwezig. Wil je graag lunchen? In samenwerking met Beijk catering kan je voor een kleine vergoeding lunchen! Vooraf aanmelden via allersmaborg.ezinge@gmail.com. Meer informatie ontvang je na aanmelding.