Batterij Brakel

In de natuur zijn de woorden van deze titel vaak van toepassing. Zonder te weten wat we zien, genieten we van het landschap en de natuur. Hartstikke mooi! Maar als je weet wát je ziet, wordt het soms nog mooier!

Dat kan bijvoorbeeld gaan over bijzondere namen voor planten. Zoals deze:

Velen zullen beamen dat het een mooie bloem is. En als je weet dat dit een bijenorchis is, herken je in de bijzondere bloem misschien wel een bij, op zoek naar nectar. Zeker als je van een afstandje kijkt, kun je die gedachte hebben.
Je ziet het pas, als je het weet…

Linielandschap
Ook in het landschap is veel meer te zien, als je wéét wat je ziet. In het westelijke deel van het rivierengebied ligt een landschapstype, met een onofficiële naam: het Linielandschap. Deze naam staat voor het gebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het landschap bestaat uit veel openheid met hier en daar forten en kleinere verdedigingswerken, zoals batterijen. Ook liggen er dijken en watergangen. En overal verspreid vind je groepsschuilplaatsen en waterwerken zoals stuwen, bruggen of sluizen.

Kijk eens naar deze foto. Wat zie je?

“Dat is een bunker”, zal misschien het antwoord zijn. Wie doorvraagt krijgt nog meer informatie dan alleen de naam. Een meer juiste naam is een ‘groepsschuilplaats’. De naam ‘bunker’ kwam namelijk pas in de Tweede Wereldoorlog in gebruik. En dit is een groepsschuilplaats uit de Eerste Wereldoorlog. Hier konden maar liefst 8 soldaten schuilen als het in de loopgraven onveilig werd. Deze groepsschuilplaats ligt langs de Nieuwendijk in Brakel. En dat is dan weer bij Batterij onder Brakel, een bouwwerk uit 1880 dat een verdedigingsfunctie had in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Langs de Nieuwendijk liggen 3 van deze groepsschuilplaatsen, maar ze maken deel uit van een langere linie richting Giessen.
Je ziet het pas, als je het weet…

Nog een plaatje:

Weer een groepsschuilplaats. Type P dit keer, uit de Tweede Wereldoorlog, bouwjaar 1940 is te lezen. Dit type is volop te vinden in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Met in de deur een brievenbus voor de bewoner. Niet dus! Maar de schuilplaats wordt wél bewoond! Door vleermuizen. En de gleuf in de metalen deur, is een invliegopening. Deze groepsschuilplaatsen worden onderhouden door de Liniewacht. En als je van de vrijwilligers van de Liniewacht hoort over hun werkzaamheden en waarom ze dat zo belangrijk vinden, dan kijk je voortaan anders naar een landschap met groepsschuilplaatsen met brievenbussen!
Je ziet het pas, als je het weet…

De laatste:

Plantenkenners zullen misschien zien dat de watergang vol staat met waterviolier. Een teken dat het met de waterkwaliteit wel goed zit. Handig, dat bruggetje. Dan kunnen we daar ook naar de overkant wandelen. Maar wie kent het verhaal van de oorsprong van dat bruggetje? Op deze plek in Asperen, bij de Nieuwe Zuiderlingedijk, zijn verschillende restanten bewaard gebleven van een oude dorpsuitwatering, waaronder deze stenen brug. De watergang is een overblijfsel van de Hooglandse Wetering. De dorpsuitwatering werd gebruikt voor de afwatering van het gebied. Maar het werd ook gebruikt om het omliggende land onder water te zetten, te inunderen zoals dat heet. Dat werd gedaan als er dreiging van de vijand was en de Nieuwe Hollandse Waterlinie in werking werd gesteld.
Je ziet het pas, als je het weet…

Wil je meer zien in het Linielandschap?
Kom in het weekend van 17 en 18 juni naar de Nieuwe Hollandse Waterlinie! In dit grootste Rijksmonument van Nederland (genomineerd voor een UNESCO-status!) staat dan alles in het teken van Mooi Linieland: Het wonderlijke landschap tussen de forten. Op www.staatsbosbeheer.nl/forten staan alle activiteiten die de boswachters organiseren. En op www.mooilinieland.nl vind je alle activiteiten in de hele Nieuwe Hollandse Waterlinie én Stelling van Amsterdam.

Locaties in Gelderland
Op zaterdag 17 juni is Batterij Brakel geopend, tegelijk met zijn ‘tweelingbroer’ Batterij Poederoijen. Tussen de batterijen is een pendeldienst met paard en wagen, of neem heel handig je eigen fiets mee. Kinderen zullen zich hier goed vermaken met een vleermuisspel en natuurexpedities. En probeer ook maar eens met z’n achten in de groepsschuilplaats te kruipen!

Op zondag 18 juni neem ik een select groepje mee op een dagexcursie. We wandelen vanaf het GeoFort richting Fort Asperen en komen over het bruggetje bij de Hooglandse Wetering. Daarna maken we een kanotochtje op de Linge en neemt boswachter Hans van Heiningen ons mee naar de Put van Bullee. Dit natuurgebiedje is normaal gesproken niet opengesteld, vanwege de kwetsbaarheid. De kans is groot dat we daar orchideeën zien! En wie weet welke insecten we herkennen in deze mooie bloemen… Boek de excursie hier.

Op beide dagen dit weekend staat de Liniewacht bij de Meerdijk in Asperen. Dat is vlakbij KunstFort Asperen. Daar laten ze een groepsschuilplaats van binnen zien, die ingericht is voor vleermuizen. Vraag de vrijwilligers alles over hun werk, zij zijn echte kenners van het linielandschap!

En dit is nog lang niet alles… KunstFort Asperen geeft rondleidingen en er zijn creatieve workshops, op GeoFort kun je zaterdagavond speuren naar vleermuizen (met de boswachter én de Liniewacht) en het Mansveldergemaal in Poederoijen opent de deuren!

Hopelijk tot ziens tijdens Mooi Linieland!