Dood hout leeft, foto van Peter Ampt

Het is een gouden regel in de natuur: dood doet leven. De dood van de ene plant of het ene dier, betekent het (over)leven voor een ander. Deze kringloop zorgt voor een mooie balans tussen het dieren- en plantenleven.

Chemisch harnas

Het klinkt wat tegenstrijdig, maar dood hout is heel belangrijk voor de variatie van leven in een bos. Zolang een boom leeft, beschermt een chemisch afweermechanisme hem tegen insecten en schimmels. Deze bescherming werkt nog door als de boom dood gaat, maar per boomsoort bestaan er slimme insecten die niet vatbaar zijn voor dit chemische harnas. Deze insecten leven in het hout en breken met schimmels en bacteriën het afweermechanisme van de boom af. Zo wordt het dode hout een aantrekkelijke plek voor veel verschillende insecten en schimmels.

Het begint bij bastkevers

Bastkevers beginnen het eerst aan een boom: hun larven leven van de eiwitrijke bast. Sommige boktorren, prachtkevers en houtwespen kunnen ook al in dit verzwakte stadium in bomen leven. Houtwespen leggen hun eieren door de bast heen in keverlarven die in de boom leven. Die keverlarven maken gangen tot diep in het hout, waardoor schimmels en bacteriën de kern van de boom bereiken. Deze schimmels zijn weer voedsel voor de larven van ambrosiakevers en schimmelmugjes. En deze insecten zijn weer voedsel voor sluipwespen en roofkevers. Je raad het al: zo kunnen we wel even door gaan. Er is een bijzondere levendige wereld te vinden in al dit dode hout.

Staand of liggend dood hout

Niet alleen de boomsoort en het stadium van vertering bepalen welke organismen er in dood hout leven. Het maakt ook uit of een boom rechtop staat, of op de grond ligt. Als een dode boom rechtop staat is de temperatuur en vochtigheid dicht bij de grond anders dan hoger in de lucht. Hierdoor kunnen er meer verschillende soorten dieren, insecten en schimmels in leven. Hoe lang een dode boom blijft staan, verschilt per soort.

Meer dood hout door natuurlijker bosbeheer

Dankzij natuurlijker bosbeheer neemt de hoeveelheid dood hout in de Nederlandse bossen langzaam toe. Ongeveer veertig procent van alle bosdieren is afhankelijk van dood hout. Dat is een van de redenen waarom Staatsbosbeheer na een storm omgewaaide bomen zo veel mogelijk laat liggen. Alleen wanneer ze paden versperren of op een andere manier een gevaar zijn voor de veiligheid, worden ze weggehaald. Soms leven omgewaaide bomen verder, ook dan zorgen ze voor meer natuurwaarde in het bos. Het bos krijgt zo meer structuur en er valt plaatselijk meer licht op de grond, waardoor jonge bomen kunnen ontkiemen of beter kunnen groeien.

Bezoek de expositie Dood hout leeft

Deze bijzondere wereld van dood hout is door fotograaf Peter Ampt prachtig in beeld gebracht. Ontdek het leven op dood hout van dichtbij tijdens zijn expositie Dood hout leeft. U bent van harte welkom in het Kunst-lokaal in de kinderboerderij aan de Abbewael in Den Burg (richting Gamma). De expositie is hier te zien van 5 t/m 10 oktober van 12.00 uur tot 17.00 uur en op woensdag 9 oktober ook van 19.00 tot 21.00 uur. (Dan via ingang Paelwerk.) Tot dan!

Dood hout leeft, maar intensiever in de zon