Door Boswachter Wicher Pen

Enkele weken geleden werd er bij ons in het gebied volop gewerkt aan het op orde brengen van de broedplaatsen van kustbroedvogels.  Het is een drukke tijd van het jaar, maar vele handen maken licht werk. Het is ook werk wat wij niet alleen afkunnen, maar gelukkig is er bij ons een enthousiaste vrijwilligersclub die bereid is ons ook bij dit werk te helpen.

Vrijwilligers op vlot. Foto Wicher Pen

Binnen de beheereenheid Zuid-Hollandse Eilanden zijn er verschillende plaatsen die voor het broeden heel aantrekkelijk zijn voor kustbroedvogels. Die plekken bevinden zich in het Haringvliet-Hollands Diep, maar ook in het Krammer-Volkerak. De plek, waar de meeste kustbroedvogels broeden is zonder twijfel de Slijkplaat, die midden in het Haringvliet ligt ten zuiden van Hellevoetsluis. Hier hebben in 2014 meer dan 3000 paar Grote Sterns gebroed en daar zijn we best trots op. Maar ook op de Westplaat – Buitengronden en op de eilanden op de Ventjagersplaten in het Haringvliet hebben volop kustbroedvogels gebroed.  In het Krammer-Volkerak op de Hellegatsplaten nabij vogelobservatiehut de Zwartkopmeeuw broeden elk jaar Kokmeeuwen en op de westelijke archipel bij Oude Tonge broeden o.a. Kleine Mantelmeeuwen. Een van de redenen waarom al die vogels juist deze plekken opzoeken om te gaan broeden is de gegarandeerde rust. Het gaat om platen en eilanden midden in het water waar roofdieren moeilijk kunnen komen, die niet worden begraasd en waar alleen bij hoge uitzondering bezoekers aan wal gaan. Verder is er rond de eilanden volop voedsel te vinden, dus dat zit wel snor.

Van kustbroedvogels is bekend dat ze gedurende het broeden rondom vrij uitzicht willen hebben. Dit vrije uitzicht geeft ze de mogelijkheid om op tijd massaal in actie te komen als er gevaar dreigt. Ook als de kuikens uit het ei zijn moet er zo min mogelijk vegetatie staan. Ze moeten volop kunnen genieten van de warmte van de zon en voorkomen moet worden dat ze verkleumen tussen natte en hoge vegetatie. Dus zorgen wij er als beheerder voor dat de vegetatie binnen de perken blijft.

Er zijn verschillende manieren om dat te doen. De meest toegepaste is het afmaaien van ongewenste vegetatie en het uittrekken van wilgenopslag en dat is wat we de afgelopen weken ook veel hebben gedaan. Het resultaat is tijdelijk en je zult het moeten blijven doen anders gaat de broedplaats alsnog verloren. Wat wij ook wel doen is het pleksgewijs aanbrengen van schelpen. Logistiek is het lastig  want het is niet eenvoudig om tientallen tonnen van dit materiaal naar de eilanden te brengen. Toch loont het heel erg de moeite om het te doen want je hebt daardoor vrijwel zeker rode lijstsoorten als  Dwergsterns en Bontbekplevieren aan het broeden. Met het aanbrengen van zout om de vegetatie terug te dringen hebben wij geen ervaring, maar ook daarmee worden in den lande wel goede resultaten behaald.

Maaien van de vegetatie Foto Wicher Pen

De zorg voor broedplekken voor kustbroedvogels is één van de dankbaarste taken die wij mogen uitvoeren. Wat is er nou mooier dan om na je inspanningen om de zaak op orde te brengen al in april de eerste vogels op de eilanden te zien, die op zoek zijn naar een geschikte broedplaats. Nog mooier is de aanblik in mei – juni als meeuwen en sterns hutje bij mutje met z’n duizenden zitten te broeden. Als je daar een bijdrage aan hebt kunnen leveren dan geeft dat  enorm veel voldoening.

Een vooruitblik

Het kan goed zijn dat het Haringvliet en in een later stadium ook het Krammer-Volkerak nog meer mogelijkheden gaan bieden voor kustbroedvogels. In 2018 gaan de Haringvlietsluizen op een Kier, waardoor het westelijk deel van het Haringvliet zal verbrakken. In de jaren daarvoor kunnen de gezamenlijke natuurbeschermingsorganisaties in het Haringvliet met de prijs van 13,5 miljoen euro uit het Droomfonds van de Nationale Postcodeloterij aan de slag met natuurherstel. Daarbij gaan zonder twijfel kansen ontstaan om iets te doen voor de kwetsbare groep van kustbroedvogels. Ook gaan we kijken of het mogelijk is de kolonies meer beleefbaar te maken voor publiek. Dat vraagt om innovatieve ideeën, waarbij de broedrust niet verstoord zal worden. Een uitkijktoren in het water ten westen van de Slijkplaat behoort tot de mogelijkheden. Ook wordt gezocht naar een plek voor een ondergrondse observatiehut in het hart van een kolonie.  Als je ongezien in deze spiekkoepel kan komen dan zijn de Visdieven of Kokmeeuwen wel van heel dichtbij te zien.  Ik ben zelf wel heel benieuwd wat daar verder uit gaat komen.