Wist je dat het Haagse bos lang geleden een jachtgebied was van de Graven van Holland, dat er later ook concerten, feesten en kermissen werden gehouden? Ga je mee op zoek naar de vele dieren die in het bos te vinden zijn?
Iedereen die in Den Haag woont is wel eens in het Haagse bos geweest. Wandelend, fietsend, hardlopend en wellicht in de winter nog eens wezen schaatsen. Maar het bos écht kennen doet natuurlijk alleen de boswachter. Daarom hebben wij in samenwerking met de boswachter van het Haagse bos, Jenny van Leeuwen een echte puzzeltocht bedacht. Deze puzzeltocht is te downloaden als app op je smartphone.

Genieten tijdens een bezoek in het Haagse Bos is voor de meeste bezoekers een moment van ontspanning. Maar er is ook een aantal bezoekers die deze plek heel anders gebruikt, namelijk als slaapplaats. Het zijn mensen die hun nachten doorbrengen in tentjes of zelfgebouwde hutjes in het Haagse Bos, medemensen zonder woon- en verblijfplaats. Op dat moment besefte ik pas hoe goed de meeste mensen het hebben in Nederland.

Steeds als ik een verre reis maak, probeer ik iets wezenlijks mee te nemen. Tijdens mijn reis in Iran, wist ik al gauw wat ik mee terug wilde nemen. De Iraanse mensen hebben mij zeer geraakt met hun diep verankerde vriendelijke aard en een hulpvaardigheid zonder grenzen. Vraag je om hulp, dan krijg je vaak gerust het tienvoudige van wat je vraagt. Dit voornemen om zelf ook nog meer zo in het leven te staan, leverde in Nederland al gauw een mooi moment op.

Juist nu het voorjaar nadert en de natuur ontwaakt is het dé tijd om er zelf ook weer op uit te gaan. Je hoeft niet ver weg. Ga gewoon eens op safari in je eigen achtertuin! Zelfs in je achtertuin kun je namelijk prachtige natuurverschijnselen zien, als je maar goed oplet. Misschien ontdek je wel een egel die net uit zijn winterslaap is, of zie je de eerste bijtjes of vlinders en de felle kleuren van de vroegste voorjaarsbloeiers… ga vervolgens vanuit je tuin via je vertrouwde straat naar het dichtstbijzijnde natuurgebied. Je zult verstelt staan van hoeveel soorten je onderweg tegenkomt… De natuur is namelijk niet ‘ver weg’, maar begint letterlijk in je eigen achtertuin. Misschien vergt het wel enige oefening om te weten hoe je al dat moois zelf kunt ontdekken. ‘Wij boswachters’ helpen jou daar graag bij.

Staatsbosbeheer verandert een wandelpad in een recreatief fietspad in het Haagse Bos. Dit is een lang gekoesterde wens van veel bosbezoekers. Door dit nieuwe fietspad worden namelijk het populaire speelbos Robin Hood én de picknickplek op de Walter Boerweide bereikbaar per fiets. Ook is er door de aanpassing een extra Oost-West verbinding beschikbaar nabij de Boslaan.

Gemeente Den Haag en Staatsbosbeheer gaan de Koekamp voor station Den Haag Centraal verbeteren. Ook laat de gemeente de overkapping achter de Malietoren verbreden. Door de veranderingen wordt het stadspark in ere hersteld . Na de verbeteringen zijn er meer bomen. Er komen mooie planten en struiken die van nature in de omgeving voorkomen. De overkapping zorgt voor een betere verbinding met het Haagse Bos.

Mijn baan als boswachter in Den Haag is zó ontzettend leuk, omdat er altijd weer onverwachte dingen op je pad komen. Zo was een collega-boswachter onlangs iemand van het grootbeeldfilmtheater Omniversum tegengekomen en ze hadden over samenwerken gesproken. Of ik als Haagse boswachter ook mee wilde denken?… Túúrlijk! Er zou binnenkort een prachtige film gaan draaien ‘Backyard Wilderness’ over verrassende natuur dichtbij. Zelfs in je eigen achtertuin kun je namelijk prachtige natuurverschijnselen zien, als je maar goed oplet en zelf op ontdekkingstocht gaat. Kijk dat is een boodschap naar mijn hart!

In het Haagse Bos moet een prachtige oude wilg weg. Met haar 150 jaar is ze enorm en iconisch. Net als de bosbezoekers zijn de halsbandparkieten er dol op. Vanuit de vele gaten in de stam en de dode takken kwetteren ze alsof het een lieve lust is. Een levendig schouwspel in een zo goed als dode boom. Helaas is de oude wilg namelijk aan het einde van haar latijn. Ze laat af en toe haar takken vallen en ze kost ons al jaren zorg en onderhoud. We twijfelen inmiddels of ze nog veel langer rechtop zal blijven staan. De boomkroon laat zien dat haar wortels niet meer optimaal hun werk doen. Tekenen dat ze ook onder de grond langzaam sterft. Ze staat langs het wandelpad…

Staatsbosbeheer voert de komende periode werkzaamheden uit om de open plekken in het bos weer in te planten met jonge bomen en struiken. Als resultaat heeft Staatsbosbeheer een toekomstbestendig bos voor ogen, met daarin een variatie aan bomen zowel in soort als in leeftijd.

“Boswachter, boswachter, mag ik van het pad af?”, riep een jongetje van rond de 8 jaar terwijl hij hijgend van het rennen vooraan in de groep naast mij was komen lopen. Het was een van mijn eerste rondleidingen ooit met een groep kinderen. Dertig stuks meteen al. Een heerlijke energie brachten ze mee. Zie dat maar eens in het gareel te houden als je eigenlijk nog geen enkele ervaring hebt met het rondleiden van kinderen.

Muisstil luisteren de kinderen naar de 83-jarige vrouw. Ik ook. Haar verhaal lijkt uit een tijd van zo ver weg, maar door haar aanwezigheid tegelijkertijd zo dichtbij! Het is 3 maart 2015. De oorlog is 70 jaar geleden en dat brengen we in herinnering in het Haagse Bos, in samenwerking met Stichting 3 maart ‘45. Allereerst wordt een route met als thema ‘de oorlog’ door de wijk Bezuidenhout en het bos geopend. Daar zijn ook vele wijkbewoners voor uitgenodigd en zes klassen van een school uit de wijk. De schoolkinderen krijgen vervolgens een excursie over de Tweede Wereldoorlog aangeboden in het Haagse Bos. Maar een oudere vrouw neemt het woord en de kinderen hangen aan haar lippen.

Elke keer als ik dé zwaan van het Haagse Bos zie, dan voel ik een groot respect. De koningin van de grote vijver. Ik weet niet hoe oud deze vogel is, maar ze straalt levenswijsheid en veerkracht uit. Daar kunnen wij mensen nog een voorbeeld aan nemen.

Staatsbosbeheer start vanaf 25 juli met boswerkzaamheden in het Haagse Bos in de vorm van een dunning. Dit betekent dat er bomen worden weggehaald om de andere bomen meer ruimte te geven om verder te groeien. Het bosonderhoud is nodig om het bos vitaal, veilig en gevarieerd te houden. Als resultaat heeft Staatsbosbeheer een toekomstbestendig bos voor ogen, met daarin een variatie aan bomen zowel in soort als in leeftijd.

Staatsbosbeheer en de gemeente Den Haag hebben de Speelbossen ‘Robin Hood’ en het ‘Huttenbos’ in het Haagse Bos geheel vernieuwd. Dit vieren we tijdens de Nationale Buitenspeeldag op 13 juni, waarbij ook de laatste houtsculpturen worden gezaagd.

Een boswachter spreekt tot de verbeelding van ieder kind. Tijdens een speciale Hulpboswachter excursie is het nu voor kinderen mogelijk om in de huid te kruipen van de boswachter. De excursie wordt aangeboden in vijf gebieden van Staatsbosbeheer in en om Den Haag en het Groene Hart. Heerlijk naar buiten met een kinderfeestje!

Onlangs kwam het weer in het nieuws. Veel ouderen komen niet meer buiten. Niet omdat ze niet meer wíllen, maar omdat ze niet meer kúnnen en er blijkbaar niemand is die hen mee kan nemen naar buiten. De beelden breken mijn hart. Bleke gerimpelde gezichten vertellen op tv treurig hun verhaal. Weg-zappen en dus wegkijken? Of goed luisteren en kijken of je misschien zelf iets voor hen kunt doen? Instinctief besloot ik tot het laatste. Ik ben niet zo’n goede wegkijker…

Iedere eerste zondag van de maand maak ik, boswachter Thomas van der Es, het Dier van de Maand bekend bij Weekend Wijnand op radio NPO 3FM. Het is altijd een dier dat zich juist in die periode van het jaar goed laat zien of apart gedrag vertoond dat typisch is voor deze maand en het seizoen. Voor het Dier van November was ik te gast bij collega-boswachter Jenny van Leeuwen in het Haagse bos: op zoek naar de eekhoorn!

Fietsend door het Haagse Bos is puur genieten. Bladeren vallen van de bomen, klimmende eekhoorns en de geur van een nieuw seizoen: Herfst! Fietsers zijn van harte welkom in deze groene oase van circa 100 ha midden in de hectische stad. Maar er zijn uiteraard wel regels verbonden aan de bescherming van zo’n mooi stukje bos. Staatsbosbeheer voert daarom op 2 en 9 november 2017 een handhavingsactie uit voornamelijk gericht op fietsers.

Staatsbosbeheer start met werkzaamheden ten behoeve van groot onderhoud in het Haagse Bos. Dit is nodig om het bos vitaal en gevarieerd te houden. Eerst zijn de bomen zorgvuldig geselecteerd en gemarkeerd. Deze bomen kunt u herkennen aan een rode of gele stip. Volgend jaar worden de rood gemarkeerde bomen gekapt en afgevoerd. Tachtig bomen hebben echter een gele stip. Dit zijn dode bomen langs de paden welke een gevaar kunnen vormen voor de recreant. Deze bomen worden vanaf volgende week al weggehaald.

In de herfst is het pas echt feest! Met ieder jaar weer zo’n kleurrijk spektakel van afvallende bladeren en paddenstoelen die de grond uit schieten. Vooral van de paddenstoelen en zwammen ben ik echt fan. In elke vorm en kleur zijn ze wel te vinden. En mijn motto daarbij is: geniet van de paddenstoelen, pluk ze niet! Zo kan ook de volgende bezoeker genieten van al het moois. Bovendien kunnen paddenstoelen giftig zijn. De giftige soorten zijn ontzettend moeilijk te onderscheiden van de niet-giftige soorten. Neem het risico niet! Koop je favoriete paddenstoel gewoon in de supermarkt.

Den Haag is onlangs verkozen tot groenste stad van Nederland 2017. Dat is een hele mooie titel voor de stad. En daar zijn wij als beheerder van het Haagse Bos, Malieveld en de Koekamp natuurlijk ook heel trots op. Het belang van een groene omgeving komt – juist ook in onze steden – weer steeds vaker op de agenda’s van bestuurders, bedrijven en onderzoekers te staan. Hoe belangrijk groen is voor onze gezondheid blijkt ook uit steeds meer onderzoeken. Om dit nog verder te versterken, werken we samen met de gemeente Den Haag aan de groene stadsentree vanaf station Centraal naar de Koekamp en het Haagse Bos.

Ik sta perplex! “Wie komt er wel eens in het bos?!”, vraag ik zojuist enthousiast aan mijn jonge excursiedeelnemers. Vaak gaan alle vingertjes enthousiast omhoog en komen er enthousiaste verhalen los. Maar dit groepje kinderen staan mij beduusd aan te kijken. Ik verander in een reflex mijn vraag: “Wie is er óóit wel eens in een bos geweest?!” Drie handjes gaan omhoog van in totaal elf kinderen. Ik heb het vaker meegemaakt, maar elke keer verrast het me weer. Sommige kinderen komen niet in contact met de natuur(!). “Kom maar mee, we gaan er een mooi avontuur van maken!” De oogjes beginnen te glimmen.

Als boswachter zeg ik vaak: “Weet waar je loopt!” Tijdens mijn excursies wordt duidelijk wat ik daarmee bedoel. Want hoe verder we de natuur in trekken, hoe meer verhalen uit het verleden opdoemen. De natuur is op veel plekken een levend museum.

De vleermuizen worden in het voorjaar weer wakker uit hun winterslaap! Als je in de schemer goed kijkt, dan zie je ze alweer tevoorschijn komen uit huizen of oude bomen. Sinds kort is uit onderzoek wederom gebleken dat het Haagse Bos een prima rust-, kraam- en jachtgebied is voor vleermuizen. Er werden zes soorten vleermuizen gevonden: de watervleermuis, rosse vleermuis, gewone dwergvleermuis, laatvlieger, meervleermuis en ruige dwergvleermuis. Ook het voorkomen van marterachtigen, is onderzocht.

Ik ben boswachter op een plek waar mensen dat niet meteen verwachten: in hartje centrum Den Haag. “Van welk gebied dan?”, vragen ze mij, “hebben wij hier dan zoveel natuur?” “Ja, natuurlijk!”, zeg ik, “nooit van het Haagse Bos gehoord?” Vanaf het Centraal Station in Den Haag loop je via dit oeroude stadsbos zo de duinen in. Veel mensen beamen dat ze dit bos en duingebied inderdaad kennen. Soms blijft er toch twijfel: “Échte natuur begint toch verder weg van huis?

Het is natuurlijk fantastisch als een van de natuurgebieden waar je voor werkt op de landelijke televisie komt! En natuurlijk zei ik dus volmondig ‘ja’ tegen de vraag of ik mee wilde werken aan het televisieprogramma BinnensteBuiten van de KRO-NCRV.

Wat ben ik blij dat ik vooral goed nieuws de wereld in mag slingeren. Want buiten gebeurt ook echt veel goeds! Ik voel me elke dag ‘brenger van het goede nieuws’.

Staatsbosbeheer zal de komende weken dode bomen en takken weghalen langs de paden in het Haagse Bos. Met hoogwerker en motorzaag zal een rondgang langs alle wandel-, fiets- en ruiterpaden worden gemaakt en zullen dode bomen worden verwijderd.

Door gastblogger boswachter Casper Zuyderduyn Tijdens een bezoek aan het Haagse bos op 31 mei 2016 wist Gerrit Jansen van de KNNV Den Haag mij te vertellen dat hij in het voorgaande jaar Groot nimfkruid (Najas marina) had gevonden in de grote vijver in het Haagse bos. Hij had de soort opgedregd uit het midden […]

 Door boswachter Jenny van Leeuwen Ik ben net terug van een geweldig mooie, vijf maanden lange reis door Chili en Argentinië. Ik heb er zoveel moois gezien en beleefd: van gletsjers beklimmen tot kamperen in de woestijn, van papagaaien tot pinguïns, van walvissen tot brulapen. Zo’n sabbatical geeft je de kans om even afstand te […]