SCHOONLOO – Het voorjaar is voorzichtig begonnen. De vogels beginnen te zingen, de sneeuwklokjes en narcissen staan boven. De kauwtjes zag ik al met nestmateriaal verdwijnen in de schoorsteen, de holenduif zit op eieren.

Zwarte massa
Een fenomeen wat het voorjaar ook inluidt, zijn de activiteiten van de bosmieren. Op het moment dat de zon krachtiger wordt, is een bijzonder verschijnsel te zien bij de nesten. Al ligt er sneeuw of is het nog een paar graden onder nul, de bosmieren laten zich zien als een krioelend pakketje zwarte massa boven op de ons wel bekende hopen.

Niet dat ze druk zijn, de bewegingen zijn nog erg traag. Wat is de reden van dit bijzondere fenomeen?

Nesttemperatuur
Hoe vroeger de mieren kunnen beginnen met de opbouw van het nest en de groei van het volk, des te meer kans op veel nakomelingen en overleven. Je weet maar nooit wat je nog te wachten staat…

Eieren kunnen pas worden gelegd als de nesttemperatuur 27 graden bedraagt. In de winter is de temperatuur gezakt tot ongeveer 0 graden. Het nest moet dus worden opgewarmd. De werksters gaan daarom “zonnen”, zou je kunnen zeggen. Dat is het verschijnsel wat we zien. Ze warmen zich op in de eerste zonnestralen en nemen de warmte die ze verzamelen in hun lijfjes mee het nest in. Het lukt niet in één keer om het nest op te warmen tot de vereiste temperatuur. Er zijn wel 8 tot 14 dagen nodig, afhankelijk van hoe vaak de zon schijnt.

Mierenmelk
Nesten met een groot volk zijn eerder warm, dus de koningin kan al snel beginnen met het leggen van eieren. En dan beginnen de activiteiten pas echt. Het infrarood van het zonlicht zet het vetlichaam van jonge werksters aan tot productie van ‘mierenmelk’. Deze melk is nodig om van larven nieuwe koninginnen te maken. Larven die later uit het ei kruipen, krijgen alleen insecten te eten. Dit worden werksters. Ben best wel benieuwd wat onze Koninklijke Familie eigenlijk te eten krijgt…

Zonne-energie
In het voorjaar wordt fijn nest materiaal weggedragen, zodat het grovere materiaal boven komt. Dit kan lekker drogen in de zon. De ramen in de vorm van ventilatieschachten gaan open. Er wordt hard gewerkt om het nest in het voorjaar en zomer van de optimale temperatuur te voorzien. Alles voor nakomelingen en voortbestaan!

Koning Salamo zei: Ga naar de mieren, gij luiaard, kijk hoe ze werken en word wijs. Nou dat is een geweldige uitspraak, moeten we eigenlijk veel meer doen, vind ik.

Een constante hoge temperatuur in huis, zonder gebruik te maken van fossiele brandstof. Een huis met heel veel bewoners dat puur functioneert op zonne-energie. De mieren weten het allang, wij beginnen duurzaamheid net te ontdekken.

Boswachter Pauline Arends