Sinds 2018 broedt een paartje zeearend succesvol op vogeleiland de Dode Hond in het Eemmeer, ten oosten van de Stichtse Brug in het Gooi.
Ook dit jaar heeft het paar succesvol gebroed en bracht het twee jongen groot.

Begin juni heeft Wageningen University & Research, in opdracht van Provincie Flevoland en in samenwerking met de Werkgroep Zeearend Nederland, de twee jonge arenden van een zender voorzien. Met deze zender kunnen de vliegbewegingen van deze vogels nauwkeurig in kaart worden gebracht. Dit levert niet alleen waardevolle informatie op ten behoeve van bescherming van de soort. Iedereen kan als een soort Big Brother meekijken met de twee jonge arenden.

Waarom een zender?

De Provincie Flevoland wil weten wat de aanvaringsrisico’s van zeearenden met windturbines zijn. “Tot nu toe zijn twee gevallen bekend van zeearenden die zijn gesneuveld door aanvaringen met turbines in Flevoland. Dat is een onderschatting van het werkelijke aantal, omdat er bij de meeste turbines niet gericht naar slachtoffers wordt gezocht”, vertelt onderzoeker Ralph Buij van Wageningen University & Research. Er is weinig bekend over aanvaringsrisico’s van zeearenden met windturbines. “Sterfte door aanvaringen met windturbines heeft mogelijk een groot effect op langlevende soorten als de zeearend.” Om ze beter te kunnen beschermen is meer kennis nodig.

Door ze nauwkeurig met een zender te volgen, komen de onderzoekers veel te weten over het terreingebruik van de jonge arenden. De zenders geven namelijk iedere minuut, of bij bepaalde omstandigheden zelfs vaker, hun locatie door. Met deze informatie wordt duidelijk waar en wanneer de arenden de hoogste risico’s lopen op aanvaringen met windturbines. Wanneer er vervolgens nieuwe windturbines worden geplaatst, kan met dit risico rekening worden gehouden.

Zelf te volgen

Niet alleen de twee jonge zeearenden van eiland de Dode Hond doen mee met het onderzoek. Op meerdere plekken in Nederland zijn vorig jaar jonge zeearenden uitgerust met een zender. De gegevens geven een goed beeld van de omzwervingen en het terreingebruik van de jonge zeearenden tot ze hun eigen territorium vinden.

De jonge arenden van de Dode Hond zijn te volgen via de website van ‘Werkgroep Zeearend Nederland’, ook zijn hier  de omzwervingen van de vier arenden van vorig jaar te zien: https://www.werkgroepzeearend.nl/. De jonge arenden van de Dode Hond heten ‘Eemmeer 2020’ (man en vrouw).

Belang van rust

Eiland de Dode Hond en het omringende Eemmeer zijn een belangrijk natuurgebied voor vogels. Het eiland maakt deel uit van het Natura 2000-gebied Eemmeer & Gooimeer Zuidoever. Het eiland is grotendeels onbegaanbaar, een klein deel is ingericht voor recreatie en heeft een aanlegsteiger. Gebiedscoöperatie Gastvrije Randmeren beheert de recreatieve voorzieningen op het eiland, de rest laat Staatsbosbeheer met rust en daar mag de natuur haar gang gaan.

Zeearenden hebben een lange broedperiode. Voorafgaand aan het daadwerkelijke broeden, wordt de nestlocatie geïnspecteerd, opgeknapt en uitgebouwd. “Dit jaar was het nest bijna twee bij twee meter groot!” vertelt boswachter Klaas van den Berg van Staatsbosbeheer enthousiast.

In juli vliegen de jonge zeearenden uit en blijven ze nog een tijd rondom hun nestplaats actief, voordat ze uitvliegen naar plekken elders in Europa. “Dat de zeearenden dit eiland kiezen om te broeden is duidelijk een effect van de rust op het eiland”, legt Klaas uit. Rust is namelijk één van de belangrijkste voorwaarden voor zeearenden om tot broeden over te gaan. “Niet alleen de zeearend profiteert van deze rust, ook reeën komen voor op het eiland en vogels als wielewaal profiteren mee”. Door deze rust is dit eiland een natuurparel aan de Gooise kust, aldus Klaas.

Zelf een zeearend zien?

Omdat de populatie zeearend in Nederland steeds groter wordt, hoef je niet meer naar bijvoorbeeld Noorwegen of Polen om zelf eentje te zien. Op de kaartjes van de Werkgroep Zeearend Nederland is te zien dat de jonge arenden al veel gebieden in Nederland hebben aangedaan. Er zijn zelfs mensen die vanuit hun achtertuin een arend hebben zien vliegen. Een tip van boswachter Klaas: ‘Kijk af en toe eens goed omhoog, een vliegende deur (zo wordt de zeearend vanwege z’n grote spanwijdte ook wel genoemd) is niet gauw te missen!”

Eiland de Dode Hond ligt in het Eemmeer