Het Rivierengebied is van oudsher bezaaid geweest met eendenkooien. Deze eendenkooien zijn van oorsprong bedoeld voor het vangen van eenden. Eeuwenlang ging de kooiker, als er veel eenden op de kooiplas zaten, in de vroege morgen op pad om de eenden te verschalken. Voor de consumptie wel te verstaan. Ze werden dan op slinkse wijze de vangpijp in gelokt door de kooiker en zijn hond (en gingen uiteindelijk ook weer ‘de pijp uit’).
Zo is het eeuwen lang gegaan. Maar soms, dan gaat het wel eens ietsje anders.

Eenden worden er tegenwoordig op de Waardenburgse Eendenkooi niet meer zoveel gevangen. De afgelopen jaren is dit nog maar af en toe gebeurd, maar dan alleen voor het ringen van eenden voor onderzoek.
Nu is de eendenkooi vooral een prachtig voorbeeld van ons cultureel erfgoed. Een mini-oase in een drukke samenleving gelegen in de oksel van knooppunt Deil. Veel vrijwilligers zetten zich belangeloos in om dit gebiedje in stand te houden.

Door het jaar heen komen er verschillende soorten eenden op de Eendenkooi van Waardenburg. Vaste bewoners zijn de wilde eend, de krakeend en de kuifeend. Maar in de herfst kunnen er ook grote groepen smienten op de plas komen rusten. En soms wintertalingen. Maar de meest bijzondere eenden die het afgelopen jaar zijn waargenomen op de Waardenburgse kooi zijn toch wel deze drie nonnetjes.

Een eendenkooi is om eenden te vangen. Maar soms, ……….. gaat het anders

Deze week zat er in de Eendenkooi van Waardenburg toch héél wat anders in de vangpijp. Een geschrokken ree nam namelijk de verkeerde afslag en zwom één van de vangpijpen in. Niet helemaal de bedoeling natuurlijk, dus één van de collega’s probeerde de ree te bewegen om te keren en terug te zwemmen zodat het uit het water kon komen. Maar het ree liet zich niet terugsturen en bleef staan waar het stond : stokstijf !! In het ijskoude water.

Het water is vandaag de dag zo’n 4 graden Celsius. Als dit ree te lang zou blijven staan zouden haar spieren helemaal verstijven en zou ze ten dode opgeschreven zijn. Wat te doen ? Goede raad is duur. Een dunne stok gepakt om de ree met voorzichtige aandrang te motiveren om op haar schreden terug te keren.
Maar helaas, ………. ook nu bleef ze gewoon staan. Geen beweging in te krijgen.
Lastig. Zonde om zo’n beest daar in het koude water dood te laten gaan. De collega besloot om maar even een paar minuten uit beeld te verdwijnen. En zowaar, de ree kwam weer in beweging, draaide zich om en kon uit eigen beweging de weg uit het water naar het veilige griend vinden.
Nu maar hopen dat ze geen longontsteking krijgt.

En het kan nog gekker

Als je bovenstaand verhaal leest en de foto ziet denk je misschien wel : best apart. Maar het kan nog gekker, getuige onderstaande foto van eind januari 1968.

Het was een barre wintermaand en de kooiker had erg veel moeite om de kooiplas ijsvrij te houden. Aan het eind van de maand lukte dit niet meer en kwam er ook nog eens een dikke laag sneeuw op het ijs te liggen.
Toen de kooiker op een vroege ochtend, rond half 5, bij de kooiplas aan kwam keek hij zijn ogen uit. Wat hij nu gevangen had sloeg werkelijk alles. Aan het eind in de vangpijp stonden 3 pony’s.
Ze waren ontsnapt uit hun weiland en over het besneeuwde ijs de vangpijp ingelopen. Ze waren bevangen door de kou en  mak genoeg om uit de pijp geholpen te worden : levend in dit geval. Dit vroeg wel enig breekwerk want de pijp was niet gebouwd op de huisvesting van enkele pony’s.
Na 5 dagen is de eigenaar ze uiteindelijk weer op komen halen. Eerder durfde hij niet te komen omdat hij had horen vertellen dat er nog al schade was aan de vangpijp.

De eendenkooi van Waardenburg is één van de bezoekkooien van Staatsbosbeheer.
Voor een bezoek aan deze eendenkooi kunt u contact opnemen met boswachter Arjan de Jong via mailadres a.g.jong@staatsbosbeheer.nl of het mobiele nummer 06-512 07 153.