Kolganzen

Prachtig plaatje in de winterse lucht: de ganzentrek. Ruim vierduizend kilometer leggen de vogels af, luid gakkend en in zo’n typische V-formatie.  Sneeuw in het hoge noorden zorgt ervoor dat ganzen niet bij hun geliefde gras kunnen en daarom trekken ze weg. Ieder najaar komen er grote groepen ganzen naar Nederland om te overwinteren. Zo ook naar de Gelderse Poort. Je vindt ze daar op plassen en weilanden langs de Waal.

Herkomst
In de winterperiode zijn op het hoogtepunt tot ruim twee miljoen ganzen in Nederland. Het overgrote deel van die ganzen broedt in Noord- en Oost-Europa en de arctische toendra’s tussen Spitsbergen en West-Siberië en brengt de winter door in Nederland. Duizenden kilometers zijn ze onderweg geweest om de strenge vorst en zware sneeuwval te ontvluchten om in de Gelderse Poort de winter door te brengen. Met hun snavel komen ze namelijk niet bij het gras wat onder een dik pak sneeuw verborgen ligt.

Welke soorten?
Vanaf oktober t/m maart zijn er vele ganzen te zien op de weilanden langs de Waal in de Gelderse Poort. Het overgrote deel van de ganzen zijn kolganzen die broeden op de Noord-Siberische toendra’s. Deze ganzen zijn te herkennen aan hun witte bles achter hun snavel, de roze snavel en oranje poten. Volwassen ganzen hebben ook nog zwarte strepen over hun buik lopen. In de winterperiode zijn in Nederland maximaal bijna 900.000 kolganzen te zien, dat is 80% van de wereldpopulatie kolganzen. De kolganzen zijn voornamelijk te zien in Friesland, Zeeland en natuurlijk in het rivierengebied zoals de Gelderse Poort. Wie geluk heeft ziet tussen deze grote groepen kolganzen een andere ganzensoort zoals een roodhalsgans of brandgans. De roodhalsgans is voornamelijk te herkennen aan zijn rode oor en hals. Een brandgans is kleiner dan de kolgans en zwart, wit, grijs gekleurd. Zijn nek is zwart met een wit gezicht.

Ringen
Tussen de vele ganzen zitten soms ook ganzen met ringen om hun nek. Voor onderzoek worden er  ganzen geringd om er achter te komen waar deze ganzen allemaal stoppen op hun reis naar Nederland. Deze ringen kunnen afgelezen worden met een telescoop (heel soms verrekijker) en ingevoerd op http://www.geese.org/Ganzen/index.jsp. Het leuke is dat op een kaart wordt aangegeven waar de gans gevangen en geringd is en waar hij onderweg door andere mensen is afgelezen en ingevoerd. Sommige ganzen zijn helemaal in Rusland geringd en onderweg afgelezen in bijvoorbeeld Duitsland of Polen. Op deze manier krijg je een beeld van het leven van de wilde ganzen.

In het donker
Als het donker wordt vliegen ganzen naar grote ondiepe plassen om de nacht door te brengen. Wie vroeg opstaat en op de dijk gaat staan bij de Oude Waal kan tegen de ochtendschemering groepen kolganzen over zich heen zien vliegen van de Oude Waal richting de weilanden. Een heel spektakel om zo’n grote groep over je heen te zien vliegen en een galm van gakkende ganzen te horen! Een ware beleving die ikzelf nu al vele malen heb mogen ervaren onderweg op de fiets naar kantoor.

Zelf ervaren?
Wil je zelf eens beleven hoe het is om zoveel ganzen te zien overvliegen? Voor een waar ganzenspektakel moet je bij het eerste daglicht in de Gelderse Poort zijn. Duizenden ganzen verlaten dan tegelijk hun slaapplaatsen, op zoek naar voedsel. Echt, een geweldige ervaring!

Daphne Flierman
Boswachter in opleiding