Dit artikeltje gaat over “bunkers” op het Werk aan de Groeneweg.  Er wordt nu even bewust  over bunkers geschreven om een discussie uit te lokken. De ervaring leert  dat er  nog al eens verhalen verteld worden binnen de NHWL over bijvoorbeeld  bouwperiodes en geschiedenis momenten die niet helemaal kloppen. Vaak blijken ze te zijn gebaseerd op eigen interpretaties van gegevens die niet altijd gebaseerd zijn op feiten. Dat hoeft niet zo erg te zijn. Een verhaal waardoor je geïnteresseerd raakt in een onderwerp kan soms beter overkomen dan een saai verhaal gebaseerd op een opsomming van feiten. Zo ook dit verhaal over bunkers.

Op het Werk aan de Groeneweg staan op een kleine oppervlakte tientallen bunkers.  Op basis van waarneming en informatie via kennis van internet zijn er vier verschillende soorten. Nader beschouwd zelfs 5. Gebouwd in meerdere bouwperioden. Voordat  een opsomming wordt gemaakt maak, eerst maar eens  een misverstand uit de wereld helpen. Er staan geen bunkers op het Werk aan de Groeneweg. Bunkers in de taal van verdedigingswerken zijn betonnen bouwwerken die door of in opdracht van de Duitse bezetter zijn gebouwd. De kustduinen staan er vol mee waar ze onderdeel uitmaken van de kustverdediging, de Atlantikwall. Voor zover mijn kennis strekt zijn in de NHWL geen  bunkers zijn gebouwd. In de Grebbelinie bijvoorbeeld wel. Nederlandse bunkers kennen we onder de naam groepsschuilplaatsen of kazematten. Dat is ook de juiste naam om te hanteren.

Welke soorten zien we nu op de Groeneweg. Allereerst  2 typen die gelijktijdig zijn aangelegd als onderdeel van de stelling zelf. Type 1918 worden ze genoemd naar de bouwperiode. Ze zijn gemaakt van zwaar gewapend beton. De grote versie met twee toegangen die een schuilplaats bood aan 16 man in de achterste loopgraaf. De kleine versie met één toegang bestemd voor 8 man in de voorste loopgraaf. In de voorste loopgraaf zijn een aantal groepsschuilplaatsen die primair zijn aangelegd als schuilplaats inde periode 1936-1938 omgebouwd tot mitrailleurkazemat. Dat ging betrekkelijk eenvoudig. De gronddekking aan de voorzijde is weggegraven en in de vrijkomende betonnen wand is een opening gemaakt. Binnen in het  betonnen object is zodoende een beschermde opstelling gemaakt  voor een mitrailleur. Voorts zijn in de periode 1939/1940 de grote betonnen groepsschuilplaatsen gebouwd. Aan de bovenkant zijn haken bevestigd om camouflagemateriaal aan te kunnen  brengen. Min of meer aan de kopeinden van het Werk staan nog de restanten van twee zogenaamde koepelkazematten. Het gaat hier om gietstalen ruimten die rondom in het beton zijn aangelegd. Er was een klein toegangsluik en een opening naar de frontzijde. Beide koepelkazematten zijn sterk vernield doordat de Duitsers ze tijdens de bezetting met springstof onklaar hebben gemaakt met als doel het benutten van het staal voor de oorlogsindustrie.

De toegangen tot de groepsschuilplaatsen zijn gedurende de bezettingsperiode in opdracht van de Duitsers al dichtgemetseld . Onderdeel van de reconstructie van het Werk aan de Groeneweg is om een aantal groepsschuilplaatsen dit jaar weer open te maken zodat je er weer in kunt. Het aardige van de betonnen werken op de Groeneweg is dat je 4 typen zowel kunt zien en beleven in de situatie zowel zonder als met gronddekking. De gesprongen koepelkazematten zijn niet meer echt te beleven en liggen daarnaast in het land van een particulier. Voordat de openingen zijn dichtgemetseld is er grond in gestort. Tijdens de opening deze zomer zal een activiteit zijn om de  grond er weer uit te halen. Dat is best spannend omdat je niet weet wat je gaat tegenkomen.

Jurrie de Vos