Langs de kreken van Ouwerkerk zijn na de Watersnoodramp percelen bos aangeplant: beuk, linde, esdoorn, kers, populier, wilg en es. En in de randen diverse soorten struiken. De essen in het bos van Ouwerkerk zijn ziek door een schimmelinfectie met als gevolgd dat er afgestorven takken kunnen uitbreken of hele bomen kunnen omvallen.

Zieke essen

In heel Nederland zijn de oer-Hollandse essen ziek geworden door deze schimmel: de essentaksterfte. In een bos met grote bosvakken is dat geen probleem, daar mogen bomen omvallen want dood hout is juist erg goed voor meer biodiversiteit in het bos. Maar in de smalle strookjes bos langs de kreken van Ouwerkerk, met veel paden, kan dit niet. Zieke essen in de valzone van een wandel-, fiets- of ruiterpad moeten, wegens het risico op ongelukken, verwijderd worden. Dat betekent dat veel essen en omgezaagd moeten worden. Bijzondere bomen, met belangrijke ecologische waarden, blijven staan. Hierin zitten spechtenholen of horsten van roofvogels.

Verlies

Het verwijderen van de zieke essen zorgt ervoor dat er gaten zullen vallen in het bos. Door het vele licht op de bodem ontstaan er ontkiemingsmogelijkheden voor de natuurlijke verjonging van bomen en struiken. Ook zullen soorten als fluitenkruid, speenkruid, aronskelk en look-zonder-look opkomen. Het bos zal er anders uit gaan zien, maar er blijven genoeg schuil-, broed- en voedselmogelijkheden over voor alle dieren van het bos.

Voor de bezoekers zal het wennen zijn: de bosvakken waar de essen verwijderd zijn, zullen er anders uit gaan zien. En zeker tijdens en na de werkzaamheden zal het bos chaotisch overkomen. Toch zal iedereen verbaast zijn over hoe snel het bos zich weer weet te herstellen. Ook tijdens de werkzaamheden hoor je de roodborstjes zingen om het beste territorium, scharrelen heggenmussen op de grond en zijn de grote bonte spechten druk met het inspecteren van de nestholtes.

Veiligheid

Het verwijderen van de zieke essen hadden we veel liever niet gedaan, maar we kunnen én mogen het risico niet lopen dat er slachtoffers vallen door omvallende bomen of grote takken die afbreken. Vaak zie je aan de buitenkant van de essen niet dat ze ziek zijn. Wie er echter oplet ziet de scheuren in de bast en de dode takken in de top van de boom. Een omgezaagde es laat een duidelijk beeld van de ziekte zien: verkleurd hout en jaarringen die loslaten. Deze bomen vallen nog niet direct om maar vormen in de toekomst een groot probleem voor de veiligheid van de bezoekers.

Hout voor de aannemer

Het vrijgekomen hout is vervallen aan de aannemer. Hij verzaagt de betere delen van de essen tot planken en balken. Van de lange delen, mits niet teveel aangetast, worden stelen gemaakt. Het resthout wordt door een zorgboerderij verzaagd en verpakt. Van het takhout worden hoogwaardige snippers gemaakt voor de spaanplaatindustrie. Wat nog overblijft, blijft achter in het bos. Hier kunnen dieren in schuilen en nestelen.

Genieten in Ouwerkerk

De zaagwerkzaamheden gaan door tot de start van het broedseizoen, half maart. Mocht het zaagwerk nog niet klaar zijn, dan wordt het na de zomer weer verder opgepakt. Na de start van het broedseizoen wordt er niet meer in de bosvakken gewerkt, wel wordt er zo nodig hout uitgereden of paden opgeknapt. Zodra al het werk klaar is, kan de natuur weer zijn gang gaan. Het is misschien nu nog niet voor te stellen, maar straks is dit weer een heerlijke plek voor een wandeling, voor het observeren van de vogels op de kreek of genieten van de reeën die in de schemering uit het bos treden.