Boswachters bij kooi uit 2016 met mattenbies

Iedere vier jaar mogen de Rijnstrangen droogvallen. Dit gebied aan de oostkant van de Gelderse Poort is beroemd om de moerassen die hier liggen in de voormalige beddingen van de Rijn. In de rietvelden broedden vroeger grote aantallen bijzondere moerasvogels zoals roerdomp en grote karekiet. De droogval is nodig voor behoud en herstel van het moeras en zijn bewoners. Dit jaar voeren we tijdens de droogval ook werkzaamheden uit.

De Rijnstrangen zijn ontstaan na de afsluiting van de Rijn bij de aanleg van het Pannerdens Kanaal. Met de bouw van gemaal Kandia aan het uiteinde van de voormalige rivierlopen beweegt het water niet meer genoeg mee met de rivier. Daarna was jarenlang het waterpeil meer afgestemd op de landbouw en ging de natuur in het gebied sterk in kwaliteit achteruit. Nu is dit verbeterd. Bij hoogwater op de rivier mag het peil in de Rijnstrangen beperkt meestijgen en een keer in de vier jaar mag het gebied deels droogvallen. Sinds deze verbetering van de waterhuishouding wordt er ook gewerkt aan herstel van de moerasvegetaties met waterriet. Om te zorgen dat agrariërs in het gebied geen schade ondervinden is door de provincie laaggelegen grond aangekocht of geruild.

Het klinkt misschien raar, maar af en toe wat droogte is ook goed voor rietmoerassen zoals die in de Rijnstrangen liggen. Tijdens de droogte klinkt de bodem van het moeras in en een deel van de organische bodem vergaat; dit is goed voor het moeras. Ook is dit de tijd dat riet lange uitlopers vormt waardoor het riet zich supersnel kan uitbreiden. En op drooggevallen grond kiemen allerlei moerasplanten waaronder mattenbies.

Werkzaamheden tijdens de droogval

Dit jaar voeren we tijdens de droogval werkzaamheden uit aan de westkant van de Rijnstrangen. Want dit is hét moment dat we met kleine machines en te voet het gebied in kunnen. Vier jaar geleden, maar ook vorig jaar tijdens een spontane droogval als gevolg van de langdurige droogte, zagen we overal massaal kiemende mattenbies en uitbreidend riet. Dit werd echter allemaal opgegeten door herbivore watervogels zoals meerkoet, knobbelzwaan en ganzen. Op deze plekken, waar in het verleden ook riet en velden met mattenbiezen groeiden, zijn we nu bezig met het plaatsen van kooien om kiemende mattenbies en riet te beschermen. De verwachting is dat over een paar jaar er weer een veel grotere oppervlakte met deze moerasvegetatie is. De kooien kunnen dan weer weggehaald worden. En daar profiteren allerlei moerasbewoners van.

Tijdens de droogval in 2016 is er een kleine kooi geplaatst om te zien wat er zou gaan gebeuren. Deze is inmiddels helemaal begroeid met mattenbies, precies wat we willen. Datzelfde gaan we nu dus doen op grote schaal. Om te checken of er nog voldoende kiemkrachtig zaad in de bodem aanwezig is hebben we eerder dit jaar bodenmonsters genomen. Op deze bodem kiemde ook volop mattenbies, dus er is nog voldoende zaad aanwezig.

Ook zijn we bezig om op een paar plekken rietvelden die in het verleden verruigd zijn (toen de waterstanden te laag waren) te plaggen en te maaien. Uit ervaring weten we dat dit goed werkt. We voeren deze werkzaamheden uit samen met Waterschap Rijn en IJssel en provincie Gelderland.

Excursies

Later dit jaar organiseren we excursies voor bewoners en geïnteresseerden in het drooggevallen gebied. Meer daarover later op dit boswachtersblog.

Zelf zien?

Vanaf de brug en bij het trekpontje bij het Berghoofdseveer tussen Pannerden en Zevenaar heb je een fraai uitzicht over de drooggevallen strangen. De moddervlaktes en opdrogende poeltjes trekken vaak bijzondere vogels aan, dus neem je verrekijker mee!