Terugblik informatiebijeenkomst natuurherstelmaatregelen Schoorlse Duinen
Op donderdag 10 november organiseerden we samen met de provincie Noord-Holland een informatiebijeenkomst over de komende natuurherstelmaatregelen in de Schoorlse Duinen. We hebben dit gedaan als reactie op de verwarring die was ontstaan over de natuurherstelmaatregel om bos in het westelijk deel van de Schoorlse Duinen weg te halen.
Het onderwerp leeft
Via advertenties in lokale kranten, pers- en blogberichten zijn mensen geattendeerd op de informatiebijeenkomst in de Blinkerd in Schoorl. De opkomst van circa tachtig personen uit de omgeving van Schoorl, laat zien dat het onderwerp leeft in de omgeving.
Informatieavond
Vanaf half acht hadden de aanwezigen de gelegenheid in gesprek te gaan met medewerkers van Staatsbosbeheer en de provincie Noord-Holland. Aan statafels met plattegronden en overzichtskaarten werden vele vragen gesteld en ook zorgen geuit. Rond acht uur startte het plenaire deel van de informatiebijeenkomst. De begeleiding van de avond was in handen van onafhankelijk voorzitter Frank Ratelband. Het plenaire deel bestond uit twee presentaties, een van Jasper van Dalen van de provincie Noord-Holland en een presentatie van mezelf. Daarna konden de aanwezigen vragen stellen en opmerkingen maken. Daar werd flink gebruik van gemaakt. Vragen over het waarom van de maatregelen, of er geen natuur verloren gaat, effecten van verstuiving op omliggende dorpen en effecten op de waterhuishouding kwamen o.a. aan de orde. Het laatste half uur was er wederom de gelegenheid om in een persoonlijk gesprek nadere toelichting te vragen aan de verschillende statafels. Het gehele impressieverslag vindt u onder aan dit bericht.
Opheldering
De grote opkomst van de avond en de bezorgdheid van vele bewoners laat zien dat de mensen betrokken zijn bij het gebied en de natuur. Tijdens de avond hebben we de aanleiding en achtergrond van de natuurherstelmaatregelen kunnen uitleggen en een beeld gekregen van de vragen en zorgen van bewoners en andere belangenpartijen. Wat voor ons als Staatsbosbeheer erg belangrijk was, was dat we in gesprek konden gaan met de aanwezigen. Ik realiseer me dat hiermee nog niet alle zorgen zijn weggenomen, maar het onderstreept het belang en noodzaak van communicatie met onze omgeving.
Terugkoppeling
Wij komen nog terug op de vraag over het mogelijk ontstaan van fijnstof door verstuiving van zand. De opheldering over de zorgen rondom eventuele stijging van het grondwaterpeil in de bebouwde kom door de te nemen natuurherstelmaatregelen kunt u vinden in het impressieverslag en documenten onder aan dit bericht.
Meer informatie:
Indien u niet aanwezig was of de presentatie wil teruglezen kunt u deze en andere achtergronddocumenten via de links hieronder terugvinden.
- Vraag en antwoordformulier informatiebijeenkomst
- Impressieverslag informatiebijeenkomst natuurherstelmaatregelen Schoorlse Duinen 10 november 2016
- Presentatie van Jasper van Dalen, projectleider natuurherstelmaatregelen Natura 2000 provincie Noord-Holland
- Presentatie Laurens Bonenkamp, boswachter Schoorlse Duinen bij Staatsbosbeheer
- Natura2000 ontwerpbeheerplan Schoorlse Duinen
- Hydrologisch onderzoek (Meetnetevaluatie en ecohydrologische systeemanalyse Schoorlse Duinen)
- Toelichtende kaarten natuurherstelmaatregelen Schoorlse Duinen
geef een reactie
Ruud de Bree
Kennis van zaken en deskundigheid zijn twee grootheden die soms met elkaar ongewenst in conflict komen. Met Natura 2000 bewijst u dat uw organisatie veel deskundigheid heeft in het inventariseren van flora en fauna in natuurgebieden in Nederland. De deskundigheid om hier verstandig mee om te gaan heeft u helaas nog niet bewezen. In uw benadering zit een grondige en gevaarlijke contradictie. Hoe kunt u n.l. spreken van “natuur”, wanneer het gehele gebied een in cultuur ontwikkelde natuur omgeving is. Alles in dit gebied is met mensenhanden aangelegd, behalve het zand.
En het zand werd ooit een probleem vanwege het stuiven, mede veroorzaakt door grootschalige houtkap in tijden daarvoor. Door nu terug te gaan naar de oorspronkelijke natuur, is de vraag: wat is de oorspronkelijke natuur ?
Maar nog belangrijker is de vraag hoe belangen van de mens en zijn omgeving worden geborgd. Even los van alle kosten: Het enige wat u als organisatie moet doen is het gebied onderhouden. En zelfs in cultuur wijzigt de flora en fauna qua samenstelling. Dat op zich is geen reden tot grote zorg.
Ik heb geen grote kennis van zaken en ben niet deskundig op uw terrein, maar kan wel analyseren. Uw organisatie maakt een fundamentele fout door een zelf gecreëerde cultuur te verwarren met echt ongerepte natuur. Het eerste is er in de regio Schoorl en is bijzonder mooi en moet alleen maar bijgehouden worden, zonder grootschalige kap. En het tweede (de echte ongerepte natuur) is helaas iets wat in Nederland in feite er al lang niet meer is. Op zich jammer, maar maak niet de fout te denken dat je een in cultuur en beheer opgezet gebied in volledige natuurlijke staat kunt terugbrengen. Dat kan per definitie niet. Zo veel kennis van zaken en deskundigheid heb ikzelf nog wel over de natuur.
De kans is dan groot dat je onbeheersbare zelf gecreëerde uitwassen weer moet herstellen. De cyclus van kappen, stuifzanden en weer opnieuw bomen aanleggen kunt u zich besparen door op een andere manier de flora en fauna te dienen in deze inderdaad zo mooie omgeving. Mijn motto is derhalve: Kap met kappen.
AJJ Engelbregt
In 2008 heeft Staatsbosbeheer het door Johan Bos geschreven en door boekje “De Schoorlse Duinen” uitgegeven.
De huidige plannen lijken daar nogal haaks op te staan. Wat is er zo veranderd bij Staatsbosbeheer dat zij dit mooie en ook recentelijk nog door hen bejubelde gebied nu opeens terug willen brengen in de ‘oorspronkelijke’ staat? En waarom verstaan ze onder ‘de’ oorspronkelijke staat de situatie van voor 1860 en bijvoorbeeld niet die van het jaar 1000, toen het gebied nog vol bomen stond? Staatsbosbeheer laat in het hierboven genoemde boekje dennenorchissen zien. Waarom moeten die verdwijnen door het kappen en afplaggen? Het boekje beschrijft met trots de enorme variëteit aan landschapselementen, flora en fauna in de Schoorlse duinen. Daaronder zijn heel veel vogelsoorten, zoals de kruisbek die de zaadkegels van dennen eet, de ransuil die in hogere bomen zit , de tapuit en de zeldzame nachtzwaluw. Waar moeten deze vogels naartoe als de dennenbomen zijn gekapt? Ook bijzondere amfibieën zoals de rugstreeppad en de kleine watersalamander en reptielen als de duinhagedis worden in het boekje genoemd. Deze dieren leven in de luwte en de schaduw van bomen en struiken. Sommige hebben kleine stukjes zand nodig om hun eieren te leggen. Waarom wil Staatsbosbeheer hun leefgebied omvormen tot een levenloze zandvlakte?
Voorbeelden van de flora die in het boekje worden genoemd zijn de altijd groenblijvende kraaiheide, zonnedauw, SintJanskruid, wespenorchis en harlekijnorchis. Ook het duinviooltje, klein tasjeskruid en allerlei mossen en korstmossen. Bijna juichend staat er ‘drie tot vijfmiljoen planten, die gezamenlijk een heerlijke zoete geur verspreiden’. Wat denkt Staatsbosbeheer te verbeteren aan die soortenrijkdom door de bomen te kappen, de kraaiheide te chopperen en de humuslaag af te plaggen?
(ik ben benieuwd of ik deze keer wel een reactie krijg)
Marjet van Wiek
Ik ben als Bomenridder en natuurliefhebber dagelijks bezig met meldingen uit het hele land. Met grote machines worden vele – zo niet alle- natuurgebieden van Staatsbosbeheer en helaas ook Natuurmonumenten, ontbost. Voor bomen uit de Dennenfamilie is al helemaal geen plaats meer, hoewel deze bomen ook heel waardevol zijn voor diersoorten en paddenstoelen. Dan heb ik het nog niet eens over de schoonheid, de geuren en andere eigenschappen van deze boomsoorten. Protest is er zeker, maar je vecht vaak tegen grote, machtige natuurbeheerders en die hebben vaak de overheid pal achter zich staan. Ik hoop dat het Schoorlse bos behouden blijft en SBB naar de bomenliefhebbers gaat luisteren. Want dat zijn mensen die zich terecht zorgen maken en het schamele aantal bospercelen willen beschermen. SBB, stap af van de intentie om de komende jaren de bomenkap nog meer op te schroeven. Laat bijvoorbeeld in ieder geval 50 van 100 hectare bij Schoorl staan. Dan kom je veel bomen, mensen. dieren en paddenstoelen nog enigszins tegemoet, nu helemaal niet.
Boswachter Laurens Bonekamp
Beste Marjet van Wiek,
Wij begrijpen uw zorgen. Ook wij vinden de dennenbossen in de Schoorlse Duinen prachtig en zien de unieke waarde in voor vele planten, dieren en vooral ook paddenstoelen. Hierdoor blijft ook ruim 88% van het huidige oppervlak aan bos behouden. Dit bos is namelijk van onschatbare waarde, niet alleen voor de natuur maar ook voor de mens om in te recreëren. Binnen dit bos is zelf een natuurreservaat in gesteld waar wij helemaal niks aan doen. Ook gaan wij plekken aanwijzen in de binnenduinrand waar het huidige karakteristieke dennenbos behouden blijft in zijn huidige vorm uit cultuurhistorisch en recreatief oogpunt.
Wij hebben echter ook, samen met de Provincie Noord-Holland, de verantwoordelijkheid voor het keren van de kenmerkende biodiversiteit in dit duingebied. Hierbij is het helaas noodzakelijk om nu maatregelen te treffen zodat de sleutelfactoren die thuishoren in het duinsysteem weer terug kunnen en het gebied ook op de lange termijn gezond blijft. Wij willen zelf namelijk ook geen onnodige ingrepen doen in de natuur. In ons laatste boswachtersblog leggen wij de in’s en out’s uit. Dit bericht vind u hier: https://www.boswachtersblog.nl/schoorlseduinen/2016/11/30/natuurherstelmaatregelen-schoorlse-duinen-geen-eenvoudige-opgave/
Ik snap dat hiermee niet al uw zorgen zijn weggenomen, toch hoop ik iets meer duidelijkheid te hebben verschaft.
Met vriendelijk groeten,
Laurens Bonekamp
Boswachter Schoorlse Duinen
Han Leupen
Wat een onzalig idee om 100 ha bos te kappen en een zandverstuiving aan te leggen! U praat over natuurbehoud; echter U verstoort het ecosysteem op een brute wijze waardoor grondwaterverzuring en fijn stof vorming vele levensvormen zullen vernietigen. Ik wijs U er op dat een MER noodzakelijk is voor zulk een ingrijpende bestemmingswijziging in een natuurgebied. Overigens is de vroegere verstuiving een gevolg geweest van een ongeremde houtkap in de 19e eeuw. Het idee dat er gestreefd wordt naar het herstellen van een natuurlijke situatie is dus onjuist Er is toen alles aan gedaan de verstuivingen onder controle te krijgen en men heeft uiteindelijk met dennen uit Corsica deze plaag kunnen beteugelen. Het is daarom zelfs riskant alle dennen uit te roeien’
Han Leupen
Boswachter Laurens Bonekamp
Beste Han Leupen,
Bedankt voor het uiten van uw zorgen! In ons meest recente boswachtersblog komen wij terug op een aantal van uw zorgen. dit bericht is te vinden via: https://www.boswachtersblog.nl/schoorlseduinen/2016/11/30/natuurherstelmaatregelen-schoorlse-duinen-geen-eenvoudige-opgave/
Ter aanvulling:
Het doel van de natuurherstelmaatregelen is om onze verstoring in het duinecosysteem die wij de afgelopen 100 jaar hebben bewerkstelligt vooral in de westelijke helft van het gebied, te verminderen zodat hier meer ruimte ontstaat voor natuurlijke ontwikkeling. Het aanplanten van bossen achter de zeereep en het vastleggen van het duin met helmgras heeft namelijk tot gevolg gehad dat vele soorten planten en dieren die zo kenmerkend zijn voor de duinen achteruit zijn gegaan of zelfs verdwenen zijn en het gehele duingebied aan het verbossen is. Deze trend van achteruitgang in biodiversiteit is niet alleen in Schoorl te zien maar op veel meer plekken binnen Europa. Omdat de Schoorlse Duinen het hoogste en breedste duingebied is van Nederland ligt hier juist de kans om vooral in het westelijk deel van het gebied de natuurlijke processen weer meer kans te geven, waarbij ruim 88% van het huidige bos bespaard blijft omdat ook de bossen van onschatbare waarde zijn. Gaat het dan overal weer verstuiven? Nee, uitsluitend in de zone achter de zeereep. Daarachter kunnen in opeenvolging korstmossen, botanisch rijke duingraslanden, natte duinvalleien, prachtige heidevelden, en loofhout struweel tot ontwikkeling komen. Het bos in de binnenduinrand blijft natuurlijk bestaan.
Natuurlijke zandverstuiving?
In tegenstelling tot het ontstaan van veel verstuivingen door menselijke ingrepen op de Veluwe en Drenthe, kent het verstuiven van zand in de duinen juist een natuurlijk oorsprong. Dit is ook de reden dat dit duingebied zo hoog en breed is geworden.
De Provincie is bezig met het formuleren van een antwoord op het vraagstuk over fijnstof. Zodra wij hier meer over weten koppelen wij dit terug via het boswachtersblog.
Ik hoop hiermee wat zorgen te hebben weggenomen!
Met vriendelijke groet,
Laurens Bonekamp
Boswachter Schoorlse Duinen
Wendela Smit
Ook ik kreeg geen antwoord op mijn vraag hoe het toch mogelijk is dat dennenbossen hetzelfde effect zouden hebben op de lucht als megastallen…… Dit hele stikstofverhaal vind ik verontrustend en ook het feit dat daar geen antwoord op komt. Kenners die ik het vraag vertellen mij dat de dennenbossen het stikstof juist bindt, en dat als je ze weg haalt het direct in de duinen terecht komt. Ik hoor ook dat de dennen niet de oorzaak zijn van de droogte in de duinen, maar juist het weghalen van beplanting en begroeiing. Verwarring alom dus. Voordat de Kap begint, graag heldere uitleg over deze kwesties.
Boswachter Laurens Bonekamp
Beste Wendela Smit,
Bedankt voor uw vraag voor een meer heldere uitleg. Hiervoor ga ik mijn best doen.
De relatie tussen de bomenkap en stikstof leggen wij uit in het volgende boswachtersblog: https://www.boswachtersblog.nl/schoorlseduinen/2016/09/21/bomenkap-draagt-bij-aan-natuurherstel-in-de-schoorlse-duinen/. De provincie (in dit geval Noord-Holland) is daarnaast verantwoordelijk voor het Programma Aanpak Stiktof (PAS). Voor specifieke vragen hierover kunt u terecht bij hen. Wel kan ik alvast antwoord geven of dennenbossen hetzelfde effect hebben op de lucht als megastallen. Dit is natuurlijk niet zo. Het weghalen van een klein deel van de totale bos (er blijft ruim 88% van het huidige oppervlakte bos behouden) behoort uitsluitend tot een pakket aan natuurherstelmaatregelen waarbij de eerste plannen al van 20 jaar geleden zijn opgesteld. De maatregelen moeten er voorzorgen dat het tij van achteruitgang in de kenmerkende biodiversiteit in de Schoorlse Duinen wordt gekeerd. Door het weghalen van de bomen achter de zeereep wordt er meer ruimte gegeven voor natuurlijke ontwikkeling in het westelijk deel van het gebied. In het bovengenoemde boswachtersblog is meer te lezen over het effect van dennenbos op het duinsysteem. Recentelijk hebben wij nog een nieuw boswachtersblog geplaats. Hier wordt onze opgave en de totstandkoming hiervan nogmaals uitgelegd.
Mochten er na het lezen van deze berichten toch nog vragen zijn of dingen onduidelijke zijn, hoor ik die graag! U kunt ook nog persoonlijk contact met mij opnemen.
Met vriendelijke groet,
Laurens Bonekamp
Boswachter Schoorlse Duinen
AJJ Engelbregt
De presentatie riep helaas meer vragen op dan er antwoorden kwamen. Veel bewoners van Schoorl en Groet zijn er op tegen dat dennenbossen worden gekapt omdat daardoor een zeldzaam stuk natuur verloren gaat en een fijn recreatiegebied verdwijnt waar mensen vanuit een groot deel van de provincie naartoe komen. Het gaat om bossen met zeldzame paddenstoelen en met veel vogels . De bewoners maken zich zorgen over de gevolgen zandverstuivingen voor hun leefmilieu (fijnstof) en voor de berijdbaarheid van de fietspaden. De bewoners maken zich ook zorgen over de plannen om de waterstand met 1,5 meter te verhogen.