Sporen uit het verleden

Op zaterdag 1 en zondag 2 juni om 15:00 speelt Wijnand in samenwerking met studente aan het Willem de Kooning academie in Rotterdam Eva Toorenent de voorstelling; Els & Wout, de ongelofelijke en onvolledige geschiedenis van Buitenplaats Elswout

Klaas van den Berg, boswachter ecologie schreef en blog over het waarnemen van een kleine bonte specht op buitenplaats Elswout, een bijzondere waarneming!

Boswachter Robbie Harren nam een duik in het onderwaterleven op de Buitenplaats Elswout.

De restauratie van de modelboerderij op Buitenplaats Elswout is officieel gereed. De grondige opknapbeurt van dit kenmerkende gebouw is een belangrijke stap in de ontwikkeling van Elswout naar een gastvrije culturele buitenplaats.

Borski’s boshut komt weer naar Elswout en zijn winter 2018/2019 op zijn oorspronkelijke plaats staan.

Het extreme weer was reden voor mensen om zich zorgen te maken over de koeien op Elswout. Dit is begrijpelijk. De zon schijnt onophoudelijk en het gras groeit nauwelijks bij. Er verscheen een stuk in de krant en mensen riepen zelfs op om groenafval naar de weide te brengen. Graag neem ik u mee achter de schermen en vertel ik wat de boswachters en de veehouder doen in deze omstandigheden.

Dit jaar is uitgeroepen tot het Europees jaar van het Cultureel Erfgoed. Een initiatief van de Europese commissie om veel mensen in contact te brengen met ons erfgoed. Staatsbosbeheer verbindt zich hier graag aan door maandelijks één van onze cultuurhistorische parels met een bijzondere activiteit in de kijker te zetten.

Vorig jaar rond deze tijd liep ik met een boomklem, spuitbus, vleermuissjabloon en een halve papierwinkel door Elswout om vleermuisverblijven te inventariseren en te markeren met een ´batmark´. Weken door weer en wind door de bossen van Elswout gestruind, honderden vleermuisverblijven bezocht, en niet één vleermuis gezien… Tot nu! Een bezoeker kwam enige tijd geleden naar mij toe met de melding dat er een vleermuis op het pad langs de Kleine vijver lag, ze hadden het vliegende zoogdiertje langs het pad gelegd.

Uilen, stieren, jaguars, leeuwen en gorilla’s huizen vanaf 1 november in het westelijke koetshuis op Elswout. Beeldend kunstenaar Chris Tap maakt imponerende beelden van wilde dieren op ware grootte. Met de intense blik in hun ogen lijken ze ieder moment tot leven te kunnen komen.

Ze is er weer: de onstuimige herfst. Werd ik voorgaande jaren nog een beetje somber van het vooruitzicht aan kortere dagen en regenbuien, sinds ik op Elswout werk –nu een jaar ongeveer-, ben ik een echte liefhebber van het najaar. Door de eeuwenoude bosgrond en het constante beheer op de buitenplaats komen hier schimmelsoorten voor die op veel andere plekken verdwenen zijn. Eén herfstbuitje kan paddenstoelen, de vruchten van de schimmels, doen ontwaken en ervoor zorgen dat sommige soorten binnen een paar uur boven de grond komen. 

Gedeputeerde van de Provincie- Noord Holland, dhr. J. van der Hoek en wethouder van de
Gemeente Bloemendaal, dhr. R. Kruijswijk hebben op donderdag 21 september de openingshandeling verricht, waarmee de restauratie van de boerderij op Elswout officieel van start is gegaan.
Na de onthulling van het projectbord kregen de genodigden een rondleiding door de boerderij, waarbij de aannemer tekst en uitleg gaf over de restauratie. Gedeputeerde van der Hoek mocht een pen gat verbinding in elkaar mocht zetten.

Dat de rijke stadslui zomers naar hun buitenplaatsen togen voor rust, reinheid en, vooruit, misschien ook regelmaat is wel bekend. Maar er gebéurde natuurlijk ook wel eens wat. Zo’n prachtplek vráágt om een feestje, het liefst met publiek erbij. Met de laatste Borski verdwenen ook de feesten van Elswout. En daarmee toch ook een beetje de glans van de buitenplaats. Want deze parel wordt dan nog steeds geroemd om zijn schoonheid en rust, maar het moet af en toe ook bruisen. We werden dan ook meteen enthousiast toen wij enkele jaren geleden werden benaderd door verschillende festivalorganisatoren om unieke festivals te organiseren op Elswout. Inmiddels staan er ook voor 2017 weer verschillende evenementen op het programma.

Vol verwachting stappen Huub Schous, schrijver van het Elswout-boek en inmiddels een echte boshut-fanaat, en ik in de auto richting Zaandam. Vandaag is een belangrijke dag in de voortgang van de renovatie van de boshut, een groot deel van het materiaal wordt geleverd. Tijdens de autorit kletsen we erop los: hoe zou het met onze boshut gaan?!

Wie regelmatig wandelt door Elswout- of er langs fietst- kan het niet zijn ontgaan; de eeuwenoude sluis is in de afgelopen maanden gerestaureerd. Het metselwerk en de deuren zijn vernieuwd en kunnen hierdoor weer jaren mee. De sluis heeft niet alleen cultuurhistorische waarde, ook bijzondere plantensoorten maken dankbaar gebruik van het bouwwerk. Om deze soorten te behouden heeft Staatsbosbeheer een geweldig plan gemaakt. Het herstel van de sluis is mede gefinancierd door de Provincie Noord-Holland.

Het is eindelijk voorjaar en dat zorgt voor een zintuigelijk bombardement op Elswout. Vanaf de vroege ochtend tot de late avond verzorgen vogels een doorlopende fluitconcert, het gonst van de insecten en overal snuif je de voorjaarsgeuren van het bos. Maar wat het meest in het oog springt, is de kleurenpracht van de stinzenplanten. Een karig winterzonnetje was al genoeg om de winterakonieten en sneeuwklokjes in januari boven de grond te laten verschijnen. En daarna hield het niet meer op. Met steeds meer soorten op steeds meer plekken is de buitenplaats ingekleurd als een levend schilderij.

Het is volle maan en in de verte klinken de pas ontwaakte bosuilen. Samen met twee collega’s loop ik, gewapend met een zaklamp, hoed en een gezonde dosis adrenaline richting het poortgebouw van Elswout. In de jachtkamer wacht een man in verenkostuum ons op. Met een brede glimlach heet hij ons op verrassende wijze welkom. Hij geeft ons een kaart, een gouden veer en de instructies om op een geheime missie te gaan en hier nooit ofte nimmer met iemand over te praten. Wat er die nacht precies is gebeurd mag ik dan ook niet beschrijven (ik begeef me met deze blog al aardig op glad ijs), maar één ding is zeker: dit was verreweg de spannendste dag in mijn boswachtersbestaan!

Op Elswout zijn de gekandelaberde Lindes, die een dubbele laan vormen langs de hertenbaan, dit jaar opnieuw geknot. Door deze snoeitechniek, die hier al eeuwenlang wordt toegepast, vormen de kronen van de Lindes in de zomer twee prachtige parasollanen. Lees in deze blog alles over het hoe en waarom van deze bijzondere vorm van beheer.

Ik begin met een bekentenis. Ik ben fan van Batman. Christopher Nolans versie van de eenzame superheld in het verdorven Gotham City bewerkstelligt wat superman of spiderman nooit gelukt is. Ik raak bekoord door een man in pak, een vleermuispak. Het alter ego van Bruce wayne is onhoorbaar en ongrijpbaar, mysterieus en daardoor fascinerend. En dat vind ik nou ook van het dier dat de inspiratiebron is voor zijn bovenmenselijke krachten. Op Elswout kan ik mijn hart ophalen, want de buitenplaats is de Hemelse Stad voor vleermuizen.

Ik heb alle seizoenen lief -vreemde boswachter die dat niet heeft. Zo ook nu; na de kleurenpracht en de overdaad van de herfst wordt het in de winter stil. Bomen slapen, dieren sparen hun energie, de natuur keert in zichzelf. Door juist in dit seizoen veel de natuur in te trekken, krijg je zelf ruimte om dit te voelen. Ik ben nu graag op pad; om me over te geven aan de leegte en stilte van het winterbos. En toch…soms bekruipt me dan opeens het sterke verlangen naar het voorjaar. Het zijn niet de korte dagen of de kou die me dwarszitten…

Aanstaande zaterdag is het tijd voor de wintereditie van de workshop ‘snuffelen met de boswachter’ op buitenplaats Elswout. In de herfst vond de eerste workshop plaats om hondeneigenaren uit te leggen waarom honden aangelijnd moeten worden op Elswout en waarom dit voor de hond eigenlijk hartstikke leuk kan zijn. De workshop is een samenwerking tussen SAM-SAM voor mens en dier en Staatsbosbeheer en zal geregeld georganiseerd worden. Een van de deelnemende hondeneigenaren, Jan Glas, schreef bijgevoegd verslag van de herfst workshop.

Borski’s boshut op Elswout is gister, na jaren lang onder een afdekzeil te hebben gestaan, uit elkaar gehaald voor renovatie. Vorig jaar werd er door middel van crowdfunding geld opgehaald voor de materiaalkosten van het project, afkomstig van meer dan 100 Elswout-liefhebbers. De uitvoering van de renovatie zal worden gedaan door Stichting Herstelling op het Hembrug-terrein in Zaandam.

Op 17 december wordt buitenplaats Elswout betoverend mooi aangekleed met duizenden lichtjes en de prachtige klanken van 15 midwinterhoorns. Laat je door de donkere bossen leiden door de kaarsjes langs het pad en het geluid van de midwinterhoorns. Aan het einde van de route wacht verhalenverteller Wijnand Stomp je in theater Elswout met één van zijn meesterlijke vertellingen. Het kampvuur brandt en er staat warme chocolademelk voor je klaar.

In het tv-programma BinnensteBuiten neemt boswachter Marieke Schatteleijn de kijkers wekelijks mee op een tocht door de mooiste gebieden van Staatsbosbeheer. In de uitzending van 21 oktober 2016 liet ze de kijker kennis maken met het gebied waar ze zelf boswachter is: de historische buitenplaats Elswout.

Tijdens de landelijke Natuurwerkdag op zaterdag 5 november mag iedereen de boswachter komen helpen! Op deze dag gaan we in verschillende gebieden aan de slag in de natuur. Zo zorgen we er samen voor dat we kunnen blijven genieten van onze fantastische natuurgebieden!